Qazi Muhammed, Gerçek Olan Rüya | Hayatı ve Mücadelesi

Kundir

Paylaş

Paylaş

0 Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

• 0

  Mutlu

• 0

  Eğlenmiş

• 0

  Şaşırmış

• 0

  Kızgın

• 0

  Üzgün

Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’ni liderlerinden Qazî Muhammed’in vefat yıldönümü olan 31.03.2018 yılında biz kundir.net sitesi olarak Qazî’yi tüm yönleri ile sitemizde anmaya karar verdik. Qazi Muhammed, Gerçek Olan Rüya | Hayatı ve Mücadelesi adlı makalemizde Qazî Muhammed’in oğlu Ali Qazî ile yapılan bir röportajı sizlere aktarmak istedik.. Sözü fazla uzatmadan yapılan röportajı sizlere sunalım;

Erken yaşta her zaman bir Kürdistan devleti hayal ediyordu , babam Qazi Muhammed’te daha gençken dahi çok iyi bir millet duygusu vardı ve Kürdistan’ın diğer kesimleriyle iyi bir ilişkisi vardı. Hiwa ve Khweybon partileri ile özellikle.

Çok iyi hatırlıyorum ki evimiz tepenin üstünde ve alt kısımda kitap, gazete ve varil ile dolu küçük bir mağara vardı, tabi ki genç yaşımızdan dolayı orayı görmemize izin verilmezdi. İran’ın Kuzey bölgesi, 1941’in sonlarında müttefiklerin yardımıyla Sovyetler tarafından işgal edildi. Merkezi bir hükümetin yokluğunda Sovyetler, kuzey-batı İran’ı Sovyetler Birliği’ne bağlamaya ve Kürt milliyetçiliğini desteklemeye çalıştılar. Merkezi hükümetin(İran) Mokryan bölgesi üzerinde hiçbir güce sahip olmadığı, bu kitapları ortaya çıkarabileceğimiz, Kürtçe yazılmış ve Süleymaniye’de Irak Kürdistanı’ndan birinin babam tarafından getirildiği basılmıştı. Merkezi hükümetin çöküşünden sonra, yaklaşık dört yıldır özerkliğimiz vardı.

Bu özerkliğin pratikte herhangi bir anayasada yazılmamış gibi göründüğü gözüküyor, ancak bu süre zarfında babam, Kürt Devleti ile ilgili olarak kendi dillerini Okullarda okumak gibi İran Devleti ile görüşmek üzere Tahran’a gitti. O zaman İran’ın her eyaletinde federal merdane gibi bir komite vardı. Babam kötümserdi, çünkü İran ona talebinin cevabını vermedi, bu da onu Kürdistan devletini ilan etmeye teşvik etmesinin sebebiydi. O zamanlar Rusya güçlü biriydi ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Jaffar Baghrof, bölgedeki Sovyetler Birliği’nin komutanıydı, tam da Kürdistan’ın millet olarak hak sahibi olmasını istemiyorlardı ama çok kötü muamele gördüler ve hatta 4. sınıfa kadar okulda kendi dillerini konuşmalarına izin verilmedi. Qazi Mohemmed bunu kabul etmedi ve başka bir millet gibi kendi devletimize sahip olmalı ve barış içinde yaşayacağımızı söyledi.

kürdistan devleti’nin kuruluşu

Kürdistan Devleti’nin Kuruluşu

Qazi Muhammed, Gerçek Olan Rüya | Hayatı ve Mücadelesi konumuza devam ederken bir tarihten bahsetmek istiyoruz 17 Aralık 1945, Kürdistan bayrağı büyüdü, 4 parça Kürdistanın farklı bölgelerinden gelen 10.000’den fazla Kürt, bu coşkulu günü kutlamak için Mahabad’a geldiler. Partinin başkanı olarak, dini hukukçulardan bir aile başkanı olan Qazi Muhammed seçilmiştir. Her ne kadar cumhuriyet Aralık 1945’e kadar Mahabad Cumhuriyeti’ne dek ilan edilmese de, Eylül 1945’te, Qazi Muhammad ve diğer Kürt liderler, yeni bir cumhuriyet kurması için bir Sovyet konsolosunun desteğini almak üzere Tebriz’i ziyaret ettiler ve daha sonra Bakü, Azerbaycan SSR’ye yönlendirildiler. Orada, Azerbaycan Demokrat Partisinin İranlı Azerbaycan’ın kontrolünü ele geçirmeyi planladıklarını öğrendiler. 10 Aralık’ta Demokrat Parti, Doğu’nun kontrolünü ele geçirdi, İran hükümet güçlerinden Azerbaycan Eyaleti.

26 Mart 1946’da Birleşik Devletler de dahil olmak üzere Batılı güçlerin baskısı nedeniyle Sovyetler İran hükümetine kuzey-batı İran’dan çekileceğine söz verdi. İran haziran ayında İran’ın Azerbaycan üzerindeki kontrolünü yeniden yürürlüğe koydu. Bu hamle, sonunda tahrip edilmesine yol açan Mahabad Cumhuriyeti’ni izole etti.

15 Aralık 1946’da, İran güçleri Mahabad’a girdi ve güvence verdi. Orada bir kez Kürtçe baskı makinesini kapattılar, Kürtçe eğitimini yasakladılar ve bulabilecekleri bütün Kürt kitaplarını yaktılar. Son olarak, 31 Mart 1947’de, Qazi Muhammed, vatana saygısız Mahabad’da asıldı.

Babam Mahabad Cumhuriyeti’ni ilan ettiğinde  ve anayasa yeminine önderlik ettiği zaman, Mustafa Barzani sağ kolu ve ona en yakın kişi iken, o da bir zamanlar General idi. Kürdistan Devleti veya Mahabad Cumhuriyeti kısa yaşamında özellikle eğitim alanında Kürt milletine önemli ölçüde hizmet etmiştir.

Kasıtlı olarak konuşmayı kestirdim ve ”Okul ve medyaya ne dersiniz?” Devam etti ve “Evet” dedi. Tüm Okullar Kürtçe ve Radyo Sinema ve basın gibi medya da Kürtçe idi.

Sorulan soruya karşılık Ali Qazi, ülkenin ekonomisi hakkında size bağımlı herhangi bir doğal kaynak var mıydı? Evet, biz Tütün ekiyoruz ve çok şey vardı, bunu Sovyetler Birliği’ne satıyorduk, halkımız tamamen tarım işine bağlıydı. Ve çeşitli bakanlıkları örgütledik, planladık veya kurduk? Peşmerge, Adalet Bakanlığı vb. Sorumlu Bakanlık veya Savaş gibi bir çok bakan vardı. Fakat ne yazık ki, Mahabad cumhuriyeti, cumhuriyetinin bugünkü Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin bir temeli olduğunu söyleyemediğim hiçbir şeyi kanıtlamamıştır.

Qazi Muhammed ve Barzani Dostluğu

Molla Mustafa Barzani’ye ne dersiniz ? Neden İran’a geldi? Evet.. Mustafa Barzani Irak’ta İngiliz hükümetiyle savaşıyordu, halkı çok kötü durumdaydı çünkü Irak hükümetinden birçoğu her gün hayatını kaybettiler, bu yüzden Doğu İran’a yönelip Shino Şehri’ne yerleştiler. Baba Qazi Muhammed, Mustafa Barzani’yi gönderdi ve Kürdistan Cumhuriyeti’ni ilan etmesi halinde onu desteklemeyi istedi ve Barzani yardım etmeye karar verdi.

Mustafa Barzani ile gelen tüm Barzan halkı, egemenliğini Mahabad Cumhuriyeti’nde herkesin mesleğine göre işe almasını sağladı. Mustafa Barzani, Peşmerge ile Cumhuriyet’e hizmet etmiştir. Irak Kürdistanı askerleriyle birlikte Mustafa Barzani, Cumhuriyet kuvvetlerine yardım etti. Cumhuriyetin çöküşünden sonra, Irak ordusundan askerlerin ve dört subayın çoğu Irak’a dönmeye karar verdi. Memurlar, Irak’a döndükten sonra ölüme mahkum edildi ve bugün Kürdistan için kahraman olarak şehit edilen Qazi ile birlikte onurlandırıldılar. Yüzlerce asker, Barzani ile kalmayı tercih etti. İran ordusunun bütün çabalarını beş haftalık bir yürüyüşe uğratmak için onları yendi ve Sovyet Azerbaycan’a gitti.

Sovyetler Birliği neden İran’a değil de Muhabad Cumhuriyeti’ne yardım etti? İran Devleti, Stalin ile birlikte Kürdistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti ile ilgili olarak Stalin ile görüşmek üzere Stalin’i, Hazar Denizi petrolü karşılığında Muhabad ve Azerbaycan Cumhuriyeti’ni kontrol etmek için Stalin’in rızasını almak üzere Moskova’ya gönderdi. Amaç Hazar Denizi’nden bir petrol çıkarma anlaşması imzalamak. Ve Azerbaycan’da küçük bir azınlık olarak Kürtçe kalmaya karar verdiler, Babam buna uymadı.

qazi muhammed, gerçek olan rüya hayatı ve mücadelesi

Qazî Muhammed’in Vefat Etmeden Son Sözleri

Qazi Muhammed tüm yardımlarını topladı ve sadece iki seçeneğimiz olduğunu, İran’la mutabık kaldığımızı ya da savaşacağımızı, konseydeki herkesin savaşa karşı olduğunu söyledi, sonra görüşlerine saygı duyuyordu. Babam, İran’la bakanları tarafından yakalandı ve mahkemeye gönderildiğinde, İran’da bir bayrak daha yükseltmek, İran’ın bayrağını devirmek ve yabancıları ülkeye (Barzani ve halkı) ölüm cezasına çarptırmaktan kınanmaya mahkum edildi. Mustafa Barzani ile ilgili olarak babam, ”Molla Mustafa bir Kürt’dür ve bu, ister Kürdistan ister Kürt olsun, ne zaman yaşasınlarsa özgürdürler ve yabancı değildirler” dedi. Irak Kralı Irak’ta üç kez babamın ardından gönderdi ve Mustafa Barzani ondan yanına gitmesini istedi ve Şeyh Ahmed ona hizmet edecekti, ama babam dedi ki ”Molla Mustafa halkımla onların iyiliği için en kötü günler Kimsenin, Hz. Muhammed’in kaçtığını ve kendi halkını geride bıraktığını söylemesini sevmiyorum.” Annem bacağını tuttu ve ona yalvardı. “Sadece küçük çocukların için” Yedi kızkardeşim vardı tek çocuktum. Babam “Beni öldüreceklerini biliyorum ama kalacağım” dedi.

Babam serbestçe başını tırnağa kaldırdı ve şöyle dedi: ”Bir Muhammed’i öldürmekle milletimin özgürlüğünü sona erdirmeyeceksiniz, evet öleceğim ama yine benden Kürt milletinin özgürlüğünü talep etmek için tekrar doğacağım. Babamın son sözü olan ”Yaşasın Kürdistan, Yaşasın Kürtler!”

Babamla, ben ve Barbaani’nin 13 yaşındaki benimle yaşıt olan Lokman adlı oğlu ile unutulmaz bir anı yaşadım, bizler bir aile gibiydik.

Son sorum, onu günümüze getirmek ve Kürdistan’ın geleceğini aramak, şimdi Kürdistan’ı nasıl değerlendiriyorsunuz? Kürt siyasi partilerinden ne bekliyorsunuz? Şimdiye kadar dürüst olmak gerekirse, hiç kimse Kürdistan’a yardım etmek için bir şeyler yapmadı, bu savaşa rağmen Peşmerge’miz teröristle savaşıyor ve her gün birilerinin vefat haberlerini duyuyoruz. Kürt partilerini bir arada tutmak ve Kürdistan’a bakmak için Parlamento’ya bir yemek görüşmesine katıldım. Bu toplantıda sadece Kürdistan’ı kurtarmak ve onlara bir erkek kardeşin nasıl olunacağı konusunda çeşitli fikirler üzerinde konuştuk.

Ne yazık ki 23 Mart erken saatlerinde 1947, Kadı Muhammed, kardeşi Sadr Qazi, ve kuzeni Sayf Kadir sadece Cumhuriyet’in on ay önce ilan edilmesinden sonra şehir merkezinde şafakta asıldı. Tahran rejimi tarafından popüler, ilerici ve büyük ölçüde barışçıl bir milliyetçi hareketin liderlerine karşı kin gibi bir hareket oldu. Şimdiye dek hala özgürlük için savaşıyoruz ve bağımsızlık talep ediyoruz, hala tüm uluslar için savaşıyoruz ama milletimiz birbirinden ayrılıyor, milyonlarca insanın farklı milletlerden ve dinlerden güvenli bir evdeyiz, ama bizim için güvenli bir ev bulamıyoruz.

Qazi Muhammed, Gerçek Olan Rüya | Hayatı ve Mücadelesi Makalemizi sonlandırırken yeni faydalı konularda tekrar buluşmak dileğiyle. Faydalı bilgi içeren paylaşımlarımız için bizleri takipte kalmaya devam edebilirsiniz..