Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Üyelerimize Özel Tüm Opsiyonlardan Kayıt Olarak Faydalanabilirsiniz
5
Mutlu
0
Eğlenmiş
0
Şaşırmış
0
Kızgın
Üzgün
Kürtlerde aşiret anlayışı tarihten beri önemini korumaktadır. Bizler Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? başlıklı makalemizde Türkiyedeki kürt aşiretlerinin listelerini paylaşacağız. Türkiyedeki aşiretlerle beraber Güney Kürdistandaki Kürt Aşiretleri ile Doğu Kürdistan Kürt Aşiretlerini paylaşacağız. Böylece kapsamlı olan bu çalışmamızda İran Kürdistanındaki Kürt Aşiretleri, Irak Kürdistanındaki Kürt Aşiretleri, Türkiye Kürdistanındaki Kürt Aşiretler ve Suriye Kürdistanındaki Kürt Aşiretleri hakkında bilgiler elde edeceksiniz.
Ayırca Diyarbakırdaki kürt aşiretleri ile Vandaki kürt aşiretleri gibi bölgesel Kürt aşiretleri hakkında da bilgiler paylaşmaya çalıştık. Böylece Muş kürt aşiretleri, Bingöl Kürt Aşiretleri ve Ağrı Kürt aşiretleri gibi birçok ilin aşiretleri hakkında bilgilere ulaşabileceksiniz.
İçindekiler:
Bilinen Bütün Kürt Aşiretleri Burada! Her bireyin tekil bazda değerli ve kıymetli olduğu dünyamızda Nazım Hikmet’in dizeleriyle; Bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine yaşamak gerekir. Bunu yapabilmek ve başarabilmek için insan, önce kan bağı olan kişilerden başlamak üzere her bir insana ve genelde bütün insanlığa değer vermelidir. Ortadoğu coğrafyasının en kadim halklarından olan Kürtler de bu bilinçle aile ve akraba kavramına hat safhada önem vermişlerdir. Tam da bu noktada karşımıza “aşiret” kavramı çıkmaktadır. Peki aşiret nedir? Aşiretler nasıl oluşur? Bilinen Kürt aşiretleri hakkında detaylı bilgiyi içeriğimizde bulabilirsiniz.
Öncelikle aşiret nedir sorusuna cevap vermek gerekirse, genel tanımıyla aşiret; dil, din, yaşayış gibi kültürel açıdan büyük bir benzerlik gösteren, pek çok ailenin birleşmesiyle meydana gelen sülalelerin oluşturduğu, kan bağı ya da evlilik yoluyla oluşan akrabalık bağı bulunan topluluktur. “Aşiret” tabirinin özellikle batı dünyasında olmak üzere farklı kaynaklarda karşılığı ise “klandır”. Binlerce yıllık Batılı kaynaklarda yer alan ve “klan” olarak tabir edilen bazı toplulukların, günümüzdeki Kürt aşiretlerine işaret etmekte olduğu da görülmektedir.
Klan İsmi İle Geçen Binlerce Yıllık Aşiretler Var! Sümerler ve Akdalar zamanından kalma kayıtlarda yer alan Subaru ya da Sibaru Krallığı’nın hüküm sürdüğü topraklarda bugün Zibari Aşireti yaşamaktadır. Bu durum, Kürtlerin binlerce yıllık tarihine de bir anlamda tanıklık etmekte ve kanıt olarak gösterilmektedir. Muş kürt aşiretleri aynı zamanda Anabisis’te yer alan Gordyene halkının yaşadığı topraklarda bugün Gerdi aşireti yaşamaktadır. Keldani ya da Haldain Klanının yaşadığı yerlerde ise günümüzde Xaldî Aşireti yaşamaktadır.
Yunan kaynaklarda yer alan Hadhaban Klanının Hızbanî Aşireti’ne işaret ettiği bilinmektedir. Ermeni kaynaklarda bulunan Mamigon Mamekan Aşireti’ne, Bagrati veya Bagravend ismi ise Bekiran ya da Bekran Aşireti’ne işaret etmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretleri Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Aynı şekilde Batna veya Botanoi adları da Botan yahut Bohtî klanı anlamına gelmektedir.
Batıda dönemin doğu Avrupa’sından doğuda İran Platosu’nun doğusuna kadar; güneyde hicaz ve kuzeyde Gürcistan içlerine kadar pek çok farklı yörede tarih boyunca yaşamış Kürt aşiretlerine kadim tarihi belgelerde rastlamak mümkündür. Bununla birlikte Kürt aşiretlerinin Mezopotamya Bölgesi’nde yoğunlaştığı da su götürmez bir gerçektir.
Batılı kaynakların haricinde, İslam Dönemi araştırmacıları ve bilginleri de Kürt aşiretlerine araştırmalarında yer vermişlerdir. Bu konuda araştırma yapan Mesûdî ve İstahrî’nin 10. yüzyıldaki araştırmalarında Kürt aşiretlerinin isimleri geçmektedir. Siirt kürt aşiretleri mesûdî, bu dönemde kaleme almış olduğu ilk kitabı olan Maruc ve akabinde kaleme almış olduğu Tanbih isimli eserlerinde Kürt aşiretlerinden detaylıca bahsetmiş ve aşiretleri isim – isim zikrederek yaşadıkları bölgeler hakkında ve dahası inançları hakkında da bilgi vermiştir.
Mesûdî’nin Maruc ve Tanbih adlı eserlerinde şu aşiretlere dair bilgilere yer vermiştir: Şuhcan ve Bawende Aşiretleri Hemedan ve Dinawer yöresinde yaşamaktadır. Macurdan Aşireti Kengawer bölgesinde yer almaktadır. Sarat ve Hizbanî Azerbaycan’da yaşayan aşiretlerdendir. Lazba (Lurri), Şadancan, Madancan, Barisan, Mazdanakan, Xallî (Celali), Cavani, Cabarkî ve Mustakan ise Cibal bölgesinde yaşayan aşiretler arasında zikredilmiştir. Suriye’de yaşayan aşiretlerden birisi ise o dönemde Dababila Aşireti’dir. Batman kürt aşiretleri curkan ve Yakubî Aşiretleri ise Musul ve Cudi’de yaşayan Hristiyan Aşiretleri olarak Mesudi’nin Maruc isimli kitabında yer almaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretleri Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Mesudi’nin Tanbih isimli eserinde geçen aşiretler ise; Kîkan, Bazîncan, Buzîkan ve Nûşaviran’dır. İstahrî de bu dönemde kaleme aldığı eserinde Lavalican, Zivan, Berazan, Bazancan ve Karîyan Aşiretleri’nden söz etmiştir.
Mesûdî ve İstahrî ile aynı dönemde yaşamış olan ve Suret El Ard isimli bir coğrafya eseri kaleme alan İbni Havkal 977 yılında yazdığı eserinde Kürt aşiretlerinden bahsetmiştir. 100 den fazla Kürt Aşireti olduğunu belirten İbni Havkal, eseri Suret El Ard da bu aşiretlerden 33’ünün ismine yer verebilmiştir. Sivas kürt aşiretleri ibni Havkal’dan sonra Kürt aşiretlerinden eserlerinde bahseden diğer coğrafyacı bilim insanlarından ikisi ise İbni Fadlan ve İbni Halikan’dır. Ki bahse konu iki ismin kendileri de Kürt’tür.
Türkiyedeki Kürt Aşiretleri Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? İbni Halikan Xelîkan Aşireti’ne mensup iken, İbni Fadlan ise Fadilan aşiretine mensuptur. Tarihin ilerleyen dönemlerinde Evliya Çelebi, Şerefhan ve Makrîzî gibi önemli isimler başta olmak üzere, pek çok tarihçi eserlerinde farklı Kürt aşiretlerinin isimlerine yer vermişlerdir. Bahse konu isimlerin eserlerinde yer verdiği Kürt aşiretleri yüzleri hatta binleri bulmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Bu durum hem Kürt aşiretlerinin hem de Kürt halkının tarihinin derinliğini ortaya koymaktadır.
Aşiretlerin yapılanması özellikle Kürt topluluklarında belli bir hiyerarşik düzen halindedir. Birbirleri ile yakın ya da uzak akrabalık bağı bulunan ailelerin oluşturduğu aşiretlerin bazı oluşum aşamaları vardır. Aşiretlerin oluşum aşamalarında dört maddenin yer alması zaruridir denilebilir. Bunlar:
Yukarıda zikredilen 4 unsur bir aşiretin oluşması için temel gereklilik konumundadır. Bunun yanında aşiretin kalabalıklığı da önemli bir etkendir. Zaten aşiretler bu bağlamda 16 maldan oluşmaktadırlar. Erzurum kürt aşiretleri eski deyişle “aile” anlamına gelen “mal” tabiri ile kast edilen günümüz çekirdek ailesi değildir. Gaziantep kürt aşiretleri en az baba, anne, büyük baba ve büyük anne ile çocuklar ve torunların dahil olduğu “mala”, torunların torunlarına kadar dahil edildiği sıkça görülmektedir. Malın büyüklüğü ailenin ve aşiretin durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Bir malın 5 kuşaktan daha fazla sürede bir arada bulunması durumunda aldığı isim ise Ate’dir. Kökende bir akrabalığı bulunan iki Ate’nin bir araya gelerek oluşturduğu birlik de Taxim diye ifade edilirdi.
Tekrar aşiret yapılanmasına dönecek olursak; 2 Mal’ın birleşiminden bir Malbat, 2 Malbat’ın birleşiminden bir Bav ve iki Bav’ın birleşiminden de bir kabile oluşmaktadır. Aşiret yapılanması ise ancak iki kabilenin bir araya gelmesi ile meydana gelmektedir. Bingöl kürt aşiretleri dolayısıyla bir aşiretin nüfusu kolaylıkla on binlere hatta yüzbinlere ulaşabilmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? En az iki aşiretin bir araya gelerek oluşturduğu yapılara da Ebr denmektedir. Ebr, Mirliklerden daha küçük yapıda olan konfederasyonlar olarak da adlandırılabilir.
Aşiretleri klasik manada bir akrabalık birliği yahut aile birliği olarak adlandırmak doğru olmayacaktır. Zira aşiretler, bulundukları bölgede bir düzenin de hakimi ve koruyucuları konumundadırlar. Bu nedenle aşiretlerin içerisinde çeşitli yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar aşiret kurallarına göre aşiretin idare edilmesinde yetkilidirler. Bahse konu yapılara; Mala Arfê, Mala Şer’ê, Mala Şewrê ve Edigan denilmektedir.
Mala Arfê aşiretin yönetim meclisidir. Bu mecliste aşiretin bilgin, olgun ve aklı başında kişileri yer almaktadır. Mala Arfê’de en az 7 üye bulunur. Bu üyeler duruma göre tek sayı olmak kaydıyla artırılabilir. Mala Arfê üyelerinin tek sayıda bulunmasının nedeni, karar alımı esnasında oylama yapılması ve bu oylamada oy çokluğunun herhangi bir ihtilafa ve oy eşitliğine yer bırakılmaksızın net olarak ortaya çıkmasıdır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Mala Arfê’ye üye olmak, ancak toplumda adaleti ile bilinir bir kişi olmaya ve Mala Arfê üyesi 3 kişinin o kişiyi önermesine bağlıdır. Tabiri caizse önerilen kişiye Mala Arfê üyesi 3 kişi kefil olmaktadır.
Mala Arfê’de toplumdaki ihtilaflı konular hakkında görüş alış verişinde bulunulur ve bir karara varılır. Bu karara varılmadan önce Mala Arfê toplantısında ortada bir tepsi içerisinde kılıç bulunması ve Kur’an-ı Kerim okunması zaruridir. Elazığ kürt aşiretleri Türkiyedeki Kürt Aşiretleri Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Aynı şekilde Mala Arfê toplantısına katılan üyeler karar esnasında cübbe giyerek yer alırlar.
Mala Şewrê danıştay meclisi konumunda olan bir oluşumdur. Mala Şewrê, Mala Arfê’nin aldığı kararları bozma yetkisine sahiptir. Adıyaman kürt aşiretleri toplumda saygınlığı olan ve akıllı olarak kabul edilen ailelerin temsilcilerinden Mala Şewrê Meclisi oluşturulmaktadır. Mala Şewrê Meclisi üyeliği ömürlüktür ve babadan oğula şekilde intikal etmektedir. Mala Şewrê Meclisi’nde kararlar genellikle atalardan ve dedelerden görüldüğü üzere, onların verdiği kararlar doğrultusunda alınmaktadır.
Mala Şer’ê Nedir? Mala Şer’ê İşlevi ve Mala Şer’ê Üyeleri
Mala Şer’ê, aşiretin molla ve şeyhlerinin yer aldığı bir meclis konumundaydı. Dini olarak bilgin kişilerin üye olabildiği Mala Şer’ê de genellikle alınan kararların dini olarak uygunluğu görüşülür ve karara bağlanırdı. Mala Şer’ê üyeleri genellikle erkeklerden olurdu. Bununla birlikte Mala Şer’ê nin az da olsa kadın üyesi bulunduğu vakıadır. Mala Şer’ê’nin erkek üyelerine; Melle, Pîr, Şêx, Bavê Kal, Dede ve Baba gibi unvanlar verilir. Mala Şer’ê’nin kadın üyelerine ise Dîya Pîr veya Diya Şêx unvanı ile hitap edilmektedir.
Mala Şer’ê Meclisi, olayları ve kararları dini açıdan değerlendirdiği için; gerek Mala Arfê’de ve gerekse Mala Şewrê’de alınan kararları bozma ya da dini açıdan uygun hale getirme yetkisine sahiptir.
Egîdan Sınıfı doğrudan Aşiret Reisi’ne bağlı olan bir sınıftır. Egîdan Sınıfı üyeleri daha önce yaptıkları kahramanlıkları ile ünlenen kişilerden oluşmaktadır. Van kürt aşiretleri bir anlamda zorlayıcı güçtür. Aşirette alınması güç olan ve önemli hassasiyetleri harekete geçirebilecek kararlar Egîdan Sınıfı tarafından uygulamaya konulmaktadır. Egîdan Sınıfı Aşiret Reisi haricinde kimseden emir almamaktadır.
2 Aşiretin Örnek Yönetim Şeması
Yukarıda bahsettiğimiz bilgiler Kürt Aşiretleri tarafından yüzyıllardır uygulanan ve süregelen oluşumlardır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Bununla ilgili 18. yüzyılda kayıtlara geçmiş iki yakın Ebr’nin yönetim şekli ve yönetim şeması bulunmaktadır. Ağrı kürt aşiretleri milan ve Berazî Ebr’lerine ait olan bu bilgiler şu şekildedir.
Milan Konfederasyonu; Berguhan, Beskî, Bucax, Canbegî, Çekalî, Çemikan, Çîya Reş, Danan, Deşî, Dirêjan, Elîya, Hecî Beyram, Heçkan, Îsê Adet, Îzolî, Kassîyanî, Kelandilan, Keliş, Kewat, Kum Reş, Manli, Matmîya, Mendan, Merd, Meşkan, Nasrîyan, Porxa, Sanan, Şarkan, Şivan, Tirkan, Xelkan (Xellacan), Xidrekan, Xoşîyan, Zeydan ve Zirafkan aşiretlerinde oluşmaktadır.
Milan Konfederasyonu Yönetim Şeması ve Kademeleri
Milan Konfederasyonu Başkanı Zor Temir Paşa idi.
Milan Konfederasyonu Kadın Sorumlusu Rehime Xatûn’du.
Milan Konfederasyonu Fetva ve İlim Sorumlusu Melle Elî’ydi.
Milan Konfederasyonu Ruhani Lider Ailesi Şêx Seydayê Cizrawî Ailesi idi.
Milan Konfederasyonu Mahkemeler ve Adalet İşleri’nden Xidrekan Aşireti sorumluydu.
Milan Konfederasyonu Aşiret Kuvvetleri Sorumlusu ise Dewrêşê Evdîyê Şarkî’di.
Milan Konfederasyonu Bayrak Temsilcisi Amer Axa’ydı.
Milan Konfederasyonu Elçisi Seraptûn Amer Beg’di.
Milan Konfederasyonu Yazı İşleri Sorumlusu Zor Temir Paşa’nın yeğeni İsa Beg’di.
Milan Konfederasyonu Denetmenleri Mihemed Baqir ve Arif Evdoyê Şarkî’ydi.
Berazî Konfederasyonu
Berazî Konfederasyonu; Dinan, Kêtikan, Eladînan, Qeregêçan, Meafan, Didan, Mîr, Zerwan, Oxîyan, Kurdîkan, Pîjan, Şedadan ve Şêxan Aşiretlerinin bir araya gelmesinden müteşekkildir.
Berazî Konfederasyonu Başkanı Hemoyê Kerho’ydu.
Berazî Konfederasyonu Kadın Sorumlusu Şarê Xatûn’du.
Berazî Konfederasyonu Fetva ve İlim Sorumlusu ise Melle Salih’di.
Berazî Konfederasyonu Ruhani Lider Aileleri Şêx Bozan, Şêx Berkel ve Şêx Hûsênê Kosan Aileleri idi.
Berazî Konfederasyonu Mahkemeler ve Adalet İşleri Sorumlusu Aladdin Ailesi idi.
Berazî Konfederasyonu Aşiret Kuvvetleri Sorumlusu ise Kerhoyê Kêtikî’ydi.
Berazî Konfederasyonu Bayrak Temsilciliğini Zaret Köyü şeyhleri yapmıştır.
Berazî Konfederasyonu Elçiliğini Mêlik Simail Qeregêçî yapmıştır.
Berazî Konfederasyonu Yazı İşleri Sorumlusu Mardekî Ailesi’ydi.
Berazî Konfederasyonu Denetmeni Arif Heccî Elîyê Ebbasok’du.
Bugüne kadar yayımlanmış en büyük Kürt aşiretleri listesi İranlı Kürt tarih bilimcisi ve yazarı Mehrdad R. Izady’e aittir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? 1963 doğumlu Mehrdad R. Izady tarafından oluşturulmuş Kürt aşiretleri, çeşitli kaynaklardan eklemeler yapılarak düzenlenmiş ve genişletilmiştir. Mardin kürt aşiretleri bölgelere Göre Kürt Aşiretleri Listesi Makelemizin sonunda başvurduğumuz kaynakların listesine ulaşabilirsiniz.
Horasan Bölgesinde gerek Konfederasyon çatısı altında ve gerekse konfedere olmayan pek çok aşiret bulunmaktadır. Bu aşiretleri daha iyi inceleyebilmek ve kategorize edebilmek adına Horasan Bölgesi’ni daha küçük parçalar halinde incelemekte yarar var.
İran Platosu’nun sona erdiği ve İran’ın dağlık kesimlerinin başladığı kuzeydoğu İran bölgesini belirten Kuzey Horasan Coğrafyası, günümüzde Türkmenistan Devleti’nin Güney Batısı’nda son bulmaktadır. Aşağıda verdiğimiz Kürt aşiretleri ve konfederasyonları bu bölgede yaşamakta olup, genellikle Sünni Müslümanlık inancına sahiptirler. Pek az kısmı İran Şia’sı etkisinde olup Şii’dirler ve Kurmanci konuşmaktadırlar. Diyarbakır kürt aşiretleri Kaynakça’da vermiş olduğumuz görselin sağ üst kısmına baktığınızca aşağıdaki aşiretleri ve bu aşiretlerin yaşadıkları bölgeleri bulabilirsiniz. Bölgelere Göre Kürt Aşiretleri Listesi Kuzey Horasan Bölgesi’nin takriben yarısı Kürt aşiretlerinden oluşmaktadır ve bu bölgenin yüzde 47’si Kürt nüfustan oluşmaktadır.
Zafranlî Konfederasyonu ya da Çemişgezek Konfederasyonu: Büyük kesimi İran’da olmak üzere, bir kısmı da Türkmenistan’da yaşamaktadır. Bölgenin en büyük konfederasyonu konumundadır. Zafranlî Konfederasyonu ya da Çemişgezek Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Amaran Aşireti: Omeran ya da Amêran isimleriyel de bilinmekte olup nispeten İran’ın iç kesimlerine daha yakındır.
Amîran Aşireti: Amarlu Aşireti olarak da bilinmektedir ve Şadlu Aşiretinin güneyinde konumlanmıştır.
Bakran Aşireti: Bekran, Biçran ya da Bekiran Aşireti olarak da adlandırılmaktadır.
Baçvan Aşireti: Baçyan ya da Baçîyan Aşireti de denmektedir.
Badelan Aşireti: Türkmenistan sınırına en yakın konumlanan aşiretlerden olup; Badıllı, Badil, yahut Badel isimleri ile de bilinmektedir. Bahadıran namı da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Berîvan Aşireti: Badelan Aşireti’nin hemen güneyinde konumlanmıştır. Bölgenin Kurmanci konuşmayan ender aşiretlerindendir ve Lakî aksanıyla konuşmaktadır. Brîkan yahut Baherwend de denilen aşiret inanç olarak da bölgedeki aşiretlerden ayrılmakta ve Yarasinilik inancını taşımaktadırlar.
Burakay Aşireti: Buraka’i Aşireti olarak da bilinen aşiret günümüzde Türkmenistan sınırında yerleşiktir ve buraya Mezopotamya’dan göç etmiştir.
Gewlîyan Aşireti: Gauliyan Aşireti de denilen aşiret, Kuzey Horasan Bölgesi’nin nispeten güneyinde yer alır.
Hîzolan Aşireti: Elazığ ve Urfa’da yerleşik konumda olan Îzol Aşireti’nin bir kolunun Nadir Şah döneminde Horasan’a göç etmesi sonucunda günümüzde burada yerleşik konumda olan aşirettir. Îzolî ya da Îzolan Aşireti olarak da bilinmektedir.
Hazoan Aşireti: Antik kayıtlarda dahi Hazaban, Hadhaban yahut Hizban ismi ile yer alan Kürt klanının devamıdır. Horasan’ın en kuzeyindedir ve bugün ki Türkmenistan Devleti sınırları içerisinde yer almaktadır. Hemzakan ismiyle de bilinmektedir.
Hevedan Aşireti: Yezidi olan aşiret Hemedan yahut Mihemedan Aşireti olarak da bilinmektedir.
Îzan Aşireti
Celalî Aşireti: Jelali Aşireti olarak da bilinmektedir ve İran’ın Türkmenistan sınırında yaşamaktadır. Aşkabat’a en yakın konumda olan aşirettir denilebilir.
Kaykan Aşireti: Keyikan yahut Keykanî Aşireti olarak da anılmaktadır.
Kowa Aşireti: Kowend, Kovan yahut Kavîyan Aşireti isimleri ile de bilinmektedir.
Kukban Aşireti: Urfa’da yerleşik olan Kuxpinîk Aşireti ile bağlantılı olduğu bilinen aşiret; Kukbanikan, Kuxpanîkan yahut Kuhanîkan namı ile de anılmaktadır.
Milan Aşireti: Güney Doğu Anadolu’da yerleşik konumda olan Millî yahut Milan Aşireti ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
Muzdakan Aşireti: Mezdekan Aşireti olarak da bilinmektedir.
Paluvulan Aşireti
Pehlawan Aşireti: Badalan Aşireti ile komşu konumdadır ve İran’ın Türkmenistan sınırına yakın yaşamaktadır. Pêllewan Aşireti olarak da bilinir.
Qarman Aşireti: Anılan diğer isimleri Qehramanan ve Qeremanan’dır.
Qereçurlu Aşireti: Bölgedeki en büyük aşiretlerden olup, Qereçul ismi ile de bilinmektedir. Kuzey Horasan’dan Türkmenistan sınırına kadar olan geniş bir coğrafyaya yayılmış şekilde yerleşik konumdadır.
Qeçkan Aşireti
Reşwan ya da Reşwend Aşireti: Tarihin en büyük konfederasyonlarından olup, günümüzde mensupları Reşvan Aşireti ya da Reşwan Aşireti mensubu olarak bilinmektedir.
Rutakan veya Ruttikan Aşireti
Şaran Aşireti
Şêyxan Aşireti: Ülkemizdeki Şêxan yahut Şeyhanlılar Aşireti ile bağlantılı oldukları bilinmektedir. Arap kökenli olduklarına inanmaktadırlar. Hazreti Muhammed’in torunu olduklarını belirtmektedirler.
Şaman ya da Biçaran Aşireti: Zafranlu Aşireti’nin hemen güneyinde yerleşik konumdadırlar.
Sîwakan Aşireti: İsminden de anlaşılacağı üzere; Siverek’ten gitmiş olma olasılıkları yüksektir. Etraftaki aşiretlerin aksine Dimili konuşmaları da buna kanıt olarak gösterilmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Alevî inancına sahip Sîwakan Aşireti; Horasan’ın en güneyindeki Kürt aşiretidir denilebilir. İran’ın Meşhed kentine çok yakın konumda yerleşiktirler.
Sufîyan yahut Sofîyan Aşireti
Topkan Aşireti: Bölgenin en büyük aşiretlerden birisi konumundadır. İran’ın Meşhed kentinin kuzeyinde, doğu – batı doğrultusunda Türkmenistan’a doğru geniş bir coğrafyaya yayılmış durumdadırlar.
Wêran Aşireti:
Zeydan Aşireti: Ülkemizdeki Zeydan Aşireti ile bağlantıları olup olmadığı bilinmemektedir.
Şadan ya da Şedad Konfederasyonu: Bölgenin en büyük aşiretlerinden olup, Horasan’ın güney çeyreğinde yaygın şekilde yerleşik konumdadırlar. Şadan ya da Şedad Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Alan Aşireti: Kuzey Horasan’da İran – Türkmenistan sınırında yerleşik konumdadırlar.
Bugan Aşireti: Began ya da Bukan Aşireti olarak da bilinmektedirler.
Dîrqan Aşireti: Zirqan yahut Zirikan ismiyle de bilinmelerinden dolayı; Lübnan’da yaşayan Ziriqî Kürt Aşireti ile akraba olabilecekleri düşünülmektedir.
Gerîvan Aşireti
Gurdan yahut Kurdan Aşireti
Înran Aşireti
Caban ya da Japan, Jaban yahut Şe’ban Aşireti
Cuyan Aşireti
Kahan Aşireti
Kupran Aşireti
Mîtran Aşireti
Qerebaşan Aşireti
Qilîçan Aşireti
Lak Aşireti: Yarisani inancına sahip olan ve Laki konuşan aşiret, genellikle Çahçaha ile Abiward arasında yaşamaktadır. Bununla birlikte İran’ın batı kesimlerinde de Lak aşireti mensuplarının yaşadığı bölgeler bulunmaktadır.
Qereçûrlû Aşireti: Horasan bölgesinin Türkmenistan sınırına yakın olan kuzeybatı kesimlerinde yerleşiktirler.
Zend Aşireti: Yarisani inancına sahip olan ve Lak aşireti gibi Laki konuşan Zend Aşireti İran’da çok güçlü zamanlar yaşamıştır. Kürt Hükümdar Kerîmxan Zend zamanında 50 yıldan fazla bir süre hüküm sürmüş bir hanedanlıktır. Zend Aşireti; tarihte güçlü dönemler geçirmiş olmasına rağmen aşiret konfederasyonlarına üye olmayan aşiretlere örnektir.
Bohluli Aşireti: Yarisani olan aşiret; Yarisanîliğin kurucusu olan Kürt bilgesi Bahlûlî Dana yahut Bahlûlî Zana’nın aşiretidir. Adını da buradan almaktadır ve bu nedenle Behlûlîyan ya da Balûlî isimleri ile de anılırlar. Taybet ile Kayn arasında yaşayan aşiret Lakî konuşmaktadırlar.
Menawend Aşireti: Lakî konuşan ve Yarisani olan aşiret Bircand’ın kuzeydoğusunda yerleşiktir.
Ruşnawend Aşireti: Lakî konuşan ve Yarisani olan aşiret Raşawend ve Tabas Masîna bölgesinde yerleşiktir.
Topkanan Aşireti: Koxîstan – Bircand Bölgesi’ndeki diğer aşiretlerden inanç ve dil yönünden ayrılırlar. Sünni İslam inancı olan Topkanan Aşireti Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır. Aşiret, Bircand’ın güneyindeki Bakran Kuh ve Keşmar bölgesinde yaşamaktadır.
Elbruz Dağları bölgesindeki Kürt aşiretlerinden bahsetmeden önce, Elbruz Dağı ile Elbruz Dağları Bölgesi’nin birbirinden farklı coğrafyalar olduğunu belirtmekte fayda var. Zira Elbruz Dağı Rusya’nın güneyinde, Gürcistan’ın Kuzeyinde bulunurken; bizim konumuz olan Elbruz Dağları Bölgesi olarak bilinen yer, Hazar Denizi’nin güneyi ve İran’ın kuzeyidir.
Mazandaran Bölgesi’ndeki aşiretlerin geneli Kurmanci konuşmaktadır ve yine geneli Sünni Müslüman’dır. İnanç bakımından az da olsa Alevilik ve Şiilik inancına sahip olan aşiretler de bulunmaktadır.
Hecawend Konfederasyonu: Bölgedeki aşiretlerin genelinin aksine Lakî konuşurlar ve Yarisanidirler. Nur, Kalardeşt, Kecur ve Pul bölgelerinde yaşamaktadırlar. Hecawend Konfederasyonu üyesi aşiretler aşağıdaki gibidir.
Dilfan Aşireti
Kekawend ya da Kâkawend Aşireti
Lak Aşireti: Kuzey Horasan Lak aşiretinin soydaşıdırlar.
Konfedere olmayan Aşiretler
Bu bölgedeki konfedere olmayan aşiretler de genellikle Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar ve Sünni Müslüman’dırlar.
Elîkan Aşireti: Ülkemizde Dersim ile Erzurum arasında yaşayan Elîkî aşiretiyle soydaş olduğu düşünülen Alevi Elîkan aşireti, Lur ve Demawend bölgelerinde yaşamaktadır. Dimilî konuşmaktadırlar.
Belikan Aşireti: Kenduwan ve Geçsar arasındaki dağlık bölgede yaşayan ve Pêlîkan adıyla da bilinen aşiret, Dimili konuşmaktadır ve alevidir.
Grili Aşireti: İran’ın başkenti Tahran’ın doğusundaki Neka nehrinin kıyısında yerleşik olan ve Grayli Aşireti de denilen aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır. Sünni Müslüman’dırlar.
Gulbadî Aşireti: Namına Galbadi Aşireti de denilmektedir ve Hazar Denizi güney kıyısına yakın olan Behşehr ile Bender Gaz arasında yaşamaktadırlar. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Kurmanci konuşan aşiret Sünni’dir. Hindistan’ın batısında yerleşik olan Gulbexdî adlı Kürt aşiretiyle akrabadırlar.
Laricanî Aşireti: Aşiret Larican civarındaki dağlık bölgelerde yaşamaktadır. 900′lü yıllara ait İslam kaynakları bölgede Kürtlerin yaşadığını kaydetmektedir.
Meshaî Aşireti: Bender Gaz yakınlarında yerleşiktirler.
Nawaî Aşireti: Amul yakınlarında yerleşiktirler.
Neka Aşireti: Neka nehri kıyısında yaşayan ve binlerce yıldır aynı bölgede bulunan Kürt aşiretidir.
Nurî Aşireti: Hazar denizine kıyısı olan Nur şehri etrafında yerleşiktirler.
Jehanbeglu Aşireti: Hazar Denizi’nin Güneydoğusunda yaşayan Kürt aşiretidir.
Ûmranan Aşireti: Galugah bölgesinde yaşayan Kürt aşiretidir.
Xaltî Aşireti: Antik Xaldî hükümdarlığının devamı niteliğinde olan aşiret pek çok bölgeye dağınık olarak yaşamaktadır ve Xaldê, Xaltî, Xaltan gibi isimler ile bilinmektedirler.
Gîlan Bölgesi, Hazar Denizinin Kuzey Batısı boyunca kıvrılan kıyı kesiminden başlamak üzere İran’ın iç kesimlerine doğru bir miktar girilen bölgeye verilen coğrafi isimdir. Gîlan Bölgesi’nde pek çok Kürt aşireti yaşamaktadır.
Amarlı Konfederasyonu
Tarihteki Büyük Baban Konfederasyonu’nun bir kolu olan Amarlı Konfederasyonu Sünni Müslüman’dır ve Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Amarlı Konfederasyonu yerleşik hayatını Şahrud ile Deyleman ve Siyahkal vadisi arasında sürdürmektedir. Amarlı Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Satjlu Aşireti: Hazar Denizi’nin Güneybatı kıyısında yerleşiktirler.
Beyşan Aşireti
Devalan Aşireti: Devalkan ya da Delikani aşireti de denilmektedir.
Şamlı Aşireti: Şemkan ya da Şamlu Aşireti de denilmektedir. Hazar Denizi’nin Güneybatı kıyısında yerleşiktirler.
Şekulan Aşireti: Şahkanan Aşireti olarak da anılmaktadır.
Sîtacan Aşireti: İstacan Aşireti de denilir.
Konfedere olmayan Aşiretler
Bacalan Aşireti: Yarisani inancında olan aşiret Goranî konuşmaktadır.
Boxtuyî Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan aşiret Sünni Müslüman’dır. Bohtanî Aşireti olarak da anılırlar.
Çigînî Aşireti: Sünni Müslüman olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır ve Şahrud ırmağının kuzeyinde yaşamaktadır.
Çemişgezek Aşireti: Dersim kökenli olduğu düşünülen aşiret Alevidir ve Dimilî konuşmaktadır.
Celilwend Aşireti: Laki konuşan ve Yarisani inancında olan aşiret Celalwend adıyla da bilinmektedir.
Kelhur Aşireti: Yarisani inancı olan aşiret Goranî konuşmaktadır.
Kakawend Aşireti: Yarisani olan aşiret Laki konuşmaktadır.
Kirmanî Aşireti: Yarisani olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Mafî Aşireti: Şii ve Yarisani inancında olan aşiretin Kirmanşah Mafî’leri ile bağlantılı olduğu bilinmektedir.
Kiyaswend Aşireti: Laki konuşan ve Yarisani olan aşiret Silahur ve Komasî isimli iki koldan oluşmaktadır.
Reşwend Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan aşiret Sünni Müslüman’dır. Reşawend ismiyle de tanınırlar.
Welîyarî Aşireti: Yarisani olan aşiret, Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Yeminî Aşireti: Sünni Müslüman olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
C- Zencan – Xalxal Bölgesi
Hazar Denizi’nin güney batısının baktığı İran’ın iç kesimlerine doğru olan bölgenin adı Zencan – Xalxal Bölgesi’dir. Bu bölgede yaşayan başlıca 4 büyük aşiret bulunmaktadır.
Delîkan Aşireti: Sünni Müslüman olan Delikan Aşireti Xalxal bölgesinde yaşamaktadır. Aşiret üyeleri Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Aşiret 1800’lü yıllarda iç karışıklık nedeniyle 2’ye bölünmüştür ve bir kısmı Anadolu içlerine doğru göç etmiştir. At yetiştiriciliği ile uğraşan aşiretin göç eden ailelerinden bazıları; Halehalan, Halhallı, Xalxal, Dellê ve Xellexelan ismiyle tanınmaktadır.
Canpulat Aşireti: 1600′lü yıllarda bastırılan Celalî İsyanları’nın ardından doğuya sürülen Canbolad aşiretinin bir koludu. İran’ın Xalxal Bölgesi’nin doğusunda yaşamaktadırlar. Cumbalat, Canpolad veya Jumplat ismiyle de tanınmaktadırlar. Kuzey Kurmancisi konuşan Canpulat Aşireti Sünni Müslüman’dır. Aynı aşiretin kolu olan Lübnan’da yer alan Canbolad aşireti ise Dürzi’dir.
Kilîsxanî Aşireti: 1600’lere kadar Kilis’te yaşayan aşirettir. Kilisxanî aşireti de Canpulat Aşireti gibi Celali İsyanları’nın bastırılması üzerine İran’ın Xalxal Bölgesi’ne sürgün edilmişlerdir. O dönemden bu döneme dillerinde ve inançlarında bir değişim olmamıştır. Halen Sünni Müslüman’dırlar ve Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar.
Şatranî Aşireti: Erdebil’in güneyinde yaşayan ve Şii olan aşirete Şedranî Aşireti ismiyle de tanınmaktadır. Kuzey Kurmancisi’nin yanında Azerice de konuşmaktadırlar.
Büyük düzlükleri bulunan Orta İran Platosu’nda yaşayan pek çok Kürt aşiret bulunmaktadır. Bu aşiretler genellikle İran’daki diğer Kürt aşiretlerden ekonomik olarak daha iyi durumdadırlar. Bu aşiretler genellikle Yarisani ve Şii’dirler.
Bexdadî Aşireti: Bir dönem Bağdat’ta yöneticilik yapan bir ailenin soyundan geldikleri için isimlerinin Bexdadî Aşireti olduğu düşünülmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Kendilerinin de iddiası bu yöndedir. Ayrıca Ancilawendîyan ismiyle de bilinmektedirler. Yarisani olan ve Laki konuşan aşiret, Saveh’in batısında yerleşik konumundadırlar.
Kelhur Aşireti: Yarisani olan aşiret Saveh’in güneyindeki Qereçay’da yerleşiktir. Goranî ve Güney Kurmancisi konuşmaktadırlar.
Lak Aşireti: İran’ın pek çok bölgesinde akrabaları olan Lak Aşireti’nin Keşan – Qum Bölgesi’ndeki kolu Kurdekan ve Kohak bölgelerinde yerleşiktir.
Pazûki Aşireti: İran’ın Başkenti Tahran’ın doğusunda yerleşiktirler. Kuzey Kurmancisi konuşan aşiretin Kürtlerin yaşadığı pek çok bölgede akraba aşiretleri bulunmaktadır. Paziki, Beskî veya Baziki namıyla da tanınan aşiret üyelerinin çoğunluğu Şii ve bir kısmı da Sünni Müslüman’dır.
Ossanan Aşireti: Yarisani ve Şii inancında olan Ossanan Aşireti Weramîn ve Germsar bölgelerinde yaşamaktadır. Ossanan Aşireti üyeleri Lakî konuşmaktadır.
Zend Aşireti: Diğer bölgelerde yaşayan Zend aşiretleriyle akraba olan Zend Aşireti, Kum’un güneybatısında yaşamaktadır. Yarisani olan aşiret üyeleri Laki konuşmaktadır.
İran’ın güneyinde yer alan Fars Bölgesi, Farslıların ana vatanı olarak bilinmektedir. İran’ın diğer bölgelerine nispetle burada daha az Kürt aşireti bulunmaktadır.
Kakai Aşireti: Lakî konuşan ve Yarisani inancında olan aşiret Şiraz’ın Kuzey Batısında yaşamaktadır.
Kurdşilî Aşireti: Laki konuşan ve Yarisani olan aşiret, Marasurhî dağlık bölgesindeki Cehrom ve Şerî Naw’da yaşamaktadır.
Belucistan, İran ile Pakistan sınırında yer alan büyük bir bölgeye verilen addır. Belucistan’da yerleşik konumda bulunan pek çok Kürt aşiret bulunmaktadır.
Guran Aşireti: Gorani ve Laki konuşan aşiret Bampor dolaylarında yaşamaktadır. Yarisani ve Şii olan aşiret; Büyük Goran Konfederasyonu’nun üyesidir. Guran Aşireti tarihte bu bölgede hüküm sürmüştür.
Zengena Aşireti: Guran Aşireti gibi Bampor’da yaşayan Zengena Aşireti Güney Kurmancisi konuşmaktadır ve Sünni Müslüman’dır.
Kelhur Aşireti: Goranî konuşan ve Yarisani olan Kelhur Aşireti; Taftan volkanik dağlık bölgelerinde yerleşik durumdadır.
Yelxanî Aşireti: Guran ve Zengena Aşireti gibi, Bampor’da yaşayan bir başka aşirettir. Güney Kurmancisi konuşan aşiret Sünni Müslüman’dır.
İran’ın batısı olarak belirtilebilecek topraklardır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Bölgede yerleşik konumda pek çok Kürt aşireti bulunmaktadır ve bu aşiretlerin kahir ekseriyeti Sünni Müslüman’dır. Aynı zamanda bu aşiretlerin geneli Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Bilbas Konfederasyonu: Urmiye Gölü’nün Güneybatısında yerleşik konumdadır. Bilbas Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Mamaş Aşireti
Mangur Aşireti
Ocaq Aşireti: Dersim kökenli oldukları düşünülen aşiret; Uşax, Uşşaq ya da Uşaxî ismiyle de tanınmaktadır.
Pîran Aşireti
Ramak Aşireti
Sîn Aşireti: Sînemilli Aşireti ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
Gulbaxî Konfederasyonu: Bicar’ın Batı ve Kuzeybatı kesimlerinde yerleşik konumundadır. Gulbaxî Konfederasyonu çatısı altında bir araya gelen aşiretler aşağıdaki gibidir.
Çûkareşî ya da Çukareştî Aşireti
Gameli Aşireti
Cûcareş Aşireti
Kalkeni ya da Qalqalî Aşireti
Kakawend ya da Kakaswendi Aşireti
Kamilî Aşireti
Murad Goranî veya Miraz Goranî Aşireti
Pitawasarî Aşireti
Qomrî Aşireti
Sindulî Aşireti: Sînemilli ve Sîn aşiretleri ile bağlantılı oldukları düşünülmektedir.
Caf Konfederasyonu: Büyük Caf aşiretinin bir kolu olan Caf Konfederasyonu’nun o aşiretten göç eden soydaşları olduğu bilinmektedir. Hali hazırda Sanandaj ve Cewanrud arasındaki bölgede yerleşik konumdadırlar. Caf Konfederasyonu’nun aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Gelalî Aşireti
Harunî Aşireti
Înakî Aşireti
Îsmail Ezîzî ya da Simail Ezzo Aşireti
Keleşî Aşireti
Kemalî Aşireti
Mandumî Aşireti
Mikailî Aşireti
Qobadi Aşireti: Kovan, Kowa veya Kuvadî ismiyle de bilinmektedirler.
Ruhzadî Aşireti
Şatirî Aşireti
Tarhanî Aşireti
Weladbegî Aşireti
Mandumî Konfederasyonu: Bicar’ın Güneydoğu kesimlerinde yerleşik konumda bulunan konfederasyondur. Mandumî Konfederasyonu’nun aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elîmiradî Aşireti
Lewlerzî Aşireti
Mukri Konfederasyonu: Günümüzde etkisini yitiren konfederasyonlardan biridir. Etkin olduğu dönemde, Diwandara ve Mehabad arasında Urmiye Gölü’nün güneyinde etkin konumdaydılar. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Mukri Konfederasyonu Aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Begzade Aşireti
Dehbokrî Aşireti
Caf Aşireti: Büyük Caf aşiretinin Mehabad bölgesinde yaşayan bir parçası konumundadır.
Qasiman Aşireti
Konfedere Olmayan Aşiretler
Tarihte önemli izler bırakmış olan Büyük Erdelan Konfederasyonu’nun parçalanmasının ardından aşağıdaki aşiretler konfedere bir çatı altında yer almadan hayatlarına devam etmişlerdir. Geneli Sünni Müslüman inancındadırlar ve Güney Kurmançisi konuşmaktadırlar.
Ahmedî Aşireti: Bana yakınlarında yaşayan aşirete Ehmedî Aşireti de denilmektedir.
Alan Aşireti: Serdeşt yakınlarında yerleşiktirler ve Elan Aşireti olarak da tanınırlar.
Erdelan Aşireti: Erdelan Beyliği’nin kurucusu olan Erdelî aşiretinin devamı olduklarının iddiasındadırlar. Bununla birlikte Erdelan Konfederasyonu’nun dağıtılmasından epeyce sonra bu ismi kullanmaya başladıkları kayıtlarda yer almaktadır. Sanandaj’ın Kuzeybatısında yaşamaktadırlar.
Babacanî Aşireti: Yarisani inancındadırlar ve Gorani konuşmaktadırlar.
Behrambegî Aşireti: Çemçemal, Bana ve Dizli yakınlarında yerleşiktirler.
Belawend Aşireti: Yarisani inancındadırlar ve Laki konuşmaktadırlar.
Baskula Aşireti: Serdeşt’in batı kesimlerinde yerleşik konumdadırlar.
Biryahî Aşireti: Serdeşt yakınlarında yerleşik olan aşirete Biryarî de denmektedir.
Bistarawend Aşireti
Burakay Aşireti
Dorraci Aşireti
Feyzullahbegi Aşireti: Saqız, Bukan ve Takab yakınlarında yaşamaktadırlar.
Geşkî Aşireti: Kamyaran – Keşki civarında yaşamaktadırlar.
Gargei Aşireti: Adıyaman – Semsur civarlarında yaşayan Gergerler ile akraba oldukları düşünülen aşirete Gergerî ya da Gergaî de denilmektedir.
Gawurka Aşireti: Saqız, Serdeşt ve Mehabad arasında yaşayan aşiret “Gewrik” adıyla da tanınmaktadır.
Hemaweysi Aşireti
Heyderbegî Aşireti: Merivan yakınlarında yaşamaktadırlar.
Celalî Aşireti: Sanandaj’ın doğu kesimlerinde yerleşik konumdadırlar.
Kelalî Aşireti: Celali aşiretinden ayrılma bir koldur. Gelali ismiyle de tanınmaktadır ve Saqız civarında yaşamaktadır.
Kelasî Aşireti: Serdeşt etrafında yaşamaktadır.
Kemanger Aşireti: Kamyaran yakınlarında yerleşiktir.
Kulî Aşireti: Sanandaj’ın Kuzeydoğusunda yaşarlar ve Gulî ismiyle de anılırlar.
Komasî Aşireti: Sanandaj ile Merivan arasında yerleşik konumdadırlar.
Lak Aşireti: Lak aşiretinin bir koludur. Yarisani inancındadırlar ve Lakî konuşurlar.
Lutfullabegi Aşireti: “Bana” civarında yaşamaktadırlar.
türkiyedeki kürt aşiretler listesi, aşiret nedir? aşiretler nasıl oluşur?
Meriwani Aşireti: Pencwin ile Meriwan arasındaki bölgede yerleşik konumdadırlar.
Memani Aşireti: Ağrı, Patnos başta olmak üzere geniş bir coğrafyaya yayılmış konumdadır. Van’dan Malazgirt’e kadar pek çok yörede Memani Aşireti mensubu aile ile karşılaşmak mümkün olduğundan değerlendirilmesi gereken bölge bütün Kürt coğrafyasıdır denilebilir.
Osmanbegî Aşireti: Mehabad’ın güneyinde yaşamaktadırlar.
Qobadi Aşireti: Qubadî ya da Gubadî aşireti olarak da bilinir.
Sursûrî Aşireti
Serşîv Aşireti
Zend Aşireti: Lakî konuşan aşiret, Yarisanî inancındadırlar. Qurwa civarında yaşamaktadırlar.
Weladbegî Aşireti
Güney Kürdistan Bölgesi’nde pek çok aşiret bulunmaktadır. Bu aşiretler gerek konfederasyon çatısı altında, gerekse konfedere olmadan hayatlarını sürdürmektedir.
Atkuwazî Konfederasyonu
Atkuwazi Konfederasyonu’ndaki aşiretler Laki konuşmaktadırlar ve Yarisanilik inancındadırlar. Bedra, Mehran ve Çiwar civarında yaşamaktadırlar. Atkuwazi Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Benserda Aşireti: Benîserda yahut Benzerda namı ile de anılmaktadır.
Benwîza Aşireti
Bî Aşireti
Keşwend Aşireti
Kurdel Aşireti
Malîkeşwend Aşireti
Maysamî Aşireti
Mîr Aşireti
Muma Aşireti
Murt Aşireti
Qaytunî Aşireti
Qiruşwend Aşireti
Hewreman Konfederasyonu:
Hewreman Konfederasyonu’ndaki aşiretler genelde Gorani’nin Hewremani lehçesi ile konuşmaktadırlar. İnançları Yarisanîliktir. Hewreman bölgesinde yaşayan Hewreman Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Textî Aşireti
Behrambegî Aşireti
Hesansiltanî Aşireti
Mistefasiltanî Aşireti
Ayvan ya da Îvan Konfederasyonu:
Güney Kurmancisi konuşan Ayvan Konfederasyonu aşiretleri Sünni Müslüman’dır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Nefthane, Nefti Şah, ve Mendali civarında yaşayan Îvan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Benîseyrê Aşireti
Çulak Aşireti
Yarisanilik inancında olan Bacalan Konfederasyonu aşiretleri Gorani konuşmaktadırlar. Kasr-ı Şirin, Cizani, Xaneqîn, Şêxan, Quratu, Dergezin ve Horin bölgelerinde yerleşik konumda olan Bacarwan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Comur Aşireti
Beyranwend (Silakur) Konfederasyonu:
Lakî konuşan Beyranwend Konfederasyonu aşiretlerinden bazıları Şii, bazıları ise Yarisanî’dirler. Ortaçağda yaşamış olan Berawendîler’in soyundan geldikleri düşünülür ve adlarına Silakur Konfederasyonu da denilir. Bunda genellikle Luristan’ın Silakur bölgesinde yaşamaları etkendir. Beyranwend Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Eleyno Aşireti
Çeqelwend Aşireti
Daşeyno Aşireti
Komasî Aşireti
Reşwend yahut Reşawend Aşireti
Zend Aşireti
Goran Konfederasyonu:
Gorani konuşan konfederasyon aşireti Yarisanidirler. Günümzde Pawa ile Kirmanşah arasındaki bölgedede yaşamaktadırlar. Kökleri tarihte Seyfeddîn Surî’nin kurduğu Gor Devleti’ne dayanmaktadır. Gor Devleti yıkılınca Goran Konfederasyonu olarak yaşamlarına devam eden aşiretler aşağıdaki gibidir.
Biwanîc Aşireti
Daniyalî Aşireti
Gewera Aşireti: Gewhera yahut Gehwera namı ile de bilinirler.
Heyderî Aşireti
Nirzî Aşireti
Xelkanî Behrami Aşireti ya da Xelkan Aşireti
Xelkani Siperî Aşireti
Şabanqera Aşireti ya da Çupanqara Aşireti
Tufangçî Aşireti
Yasamî Aşireti
Holaylan Konfederasyonu:
Lakî konuşan ve Yarisanîlik inancında olan Holaylan Konfederasyonu aşiretleri Kirmanşah’ın doğusunda, Sonqor civarlarında yerleşiktirler. Holaylan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Belawend Aşireti
Celalawend Aşireti yahut Celalan Aşireti
Osmanawend Aşireti
Tarhan Aşireti
Zerdelan Aşireti
Comir (Comur – Comhur) Konfederasyonu:
Laki konuşan ve Yarisanilik inancında olan Comir Konfederasyonu aşiretleri Hemedan’ın güneyinde yaşamaktadırlar. Comur ya da Comhur Konfederasyonu da denilen birliğin aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Berazî Aşireti: Moğol saldırıları sonrasında Maraş ve Urfa’da yerleşik konumda olan Berazi aşiret konfederasyonu içerisindeki Dinna Aşireti’nin göç ederek buraya yerleşmesi sonucunda bölgeye geldikleri bilinmektedir. İsimleri köklerinden dolayı Berazî Aşireti’dir.
Guma Aşireti
Kelhur Konfederasyonu:
Kelhur Konfederasyonu günümüzdeki en büyük Kürt aşiret konfederasyonu olarak bilinmektedir. Konfederasyonun aşiretleri Kirmanşah ile Xeneqîn arasında yaşamaktadırlar ve Yarisanidirler. Büyük kısmı Gorani konuşmakla birlikte az da olsa Güney Kurmancisi konuşan aşiretler de bulunmaktadır. Kelhur Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Evdilmuhamedî Aşireti
Elîrizawend Aşireti
Elwendi Aşireti
Berga Aşireti
Budaxbegî Aşireti
Çillaî Aşireti
Faruqî Aşireti
Gelîadar Aşireti
Harunabadî Aşireti
Celowgir Aşireti
Kelapa Aşireti
Kellacub Aşireti
Kemar Aşireti
Kerempana Aşireti
Kazimxanî Aşireti
Kerga Aşireti
Xalidî Aşireti
Homan Aşireti
Kirbîyan Aşireti
Mansurî Aşireti
Maydeştî Aşireti ya da Mahîdeştî Aşireti
Mîr Ezîzî Aşireti
Mu’mînî Aşireti
Muşgir Aşireti
Papiran Aşireti
Qulami Aşireti
Qumçi Aşireti
Receb Aşireti
Remezanî Aşireti
Rizawend Aşireti
Rutwend Aşireti
Seyîdnaza Aşireti
Seyyîdan Aşireti
Selka Aşireti
Şeybenî Aşireti
Şahînî Aşireti
Şirzadî Aşireti
Şivankâra Aşireti ya da Şivankan Aşireti
Sîya Aşireti
Teleş Aşireti: Kuzey İran kökenli olan aşiret Taliş namı ile de bilinmektedir.
Zeynelxanî Aşireti
Xizir (Kizil – Kezal) Konfederasyonu:
Laki konuşan Xizir Konfederasyonu aşiretleri Yarisanidirler. Sumer’de ve Mendali’de yaşayan Kizil Konfederasyonu’na Kezal Konfederasyonu da denilmektedir. Xizir Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Xizirwend Aşireti
Murşîdwend Aşireti
Qolîwend Aşireti
Pehla (Feylî) Konfederasyonu:
Pehla Konfederasyonu aşiretleri Bağdat’ın kuzeydoğusunda bulunan Xuzîstan ile Bakûba arasında yaşamaktadırlar. Feylî Konfederasyonu da denilen konfederasyonun aşiretleri Laki konuşmaktadırlar. Konfederasyonu oluşturan aşiretlerin bir kısmı Yarisanî ve bir kısmı da Şii’dir.
Bapîrwend Aşireti
Biraspî Aşireti
Şeydarwend Aşireti
Dustaliwend Aşireti
Heywarî Aşireti
Cebirwend Aşireti
Cugî Aşireti
Kelkuh Aşireti
Xizirwend Aşireti
Kowliwend Aşireti
Mamasîwend Aşireti
Mamî Aşireti
Mamûs Aşireti ya da Mamûş Aşireti
Maral Aşireti
Mirawerzî Aşireti
Muradxanî Aşireti
Newrozwend Aşireti
Osîwend Aşireti
Papî Aşireti
Şakarbegî Aşireti ya da Şakirbegî Aşireti
Şaraka Aşireti
Suleymanxanî Aşireti
Kelxanî (Kelkan) Konfederasyonu:
Kelxanî Konfederasyonu’nun Xelkanlar ile bağlantılı olduğu bilinmektedir. Kelkan Konfederasyonu da denilen konfederasyonun aşiretleri Goranî konuşmaktadırlar ve Yarisanilik inancındadırlar. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Kelkan Konfederasyonu aşiretleri Kirmanşah’ın kuzeybatısında ve Kuzaran civarlarında yerleşik konumdadırlar. Kelxanî Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Eynawend Aşireti
Baçaxalî Aşireti
Berawlî Aşireti ya da Berwalî Aşireti
Bizirabadî Aşireti
Dengî Aşireti
Divaka Aşireti
Malgi Aşireti ya da Maliki Aşireti
Necefî Aşireti
Pêştmala Aşireti
Kelazencirî Aşireti ya da Kolzencirî Aşireti
Karî Aşireti
Kerka Aşireti
Rûsteman Aşireti
Sebzan Aşireti
Serêwara Aşireti
Karalos Konfederasyonu:
Karalos Konfederasyonu aşiretleri Güney Kurmancisi ile konuşmaktadırlar. Konfederasyon aşiretleri Sünni Müslüman’dır. Karalos Konfederasyonu Aşiretleri Tengî Sûmer ile Mendalî arasında yerleşik konumdadırlar.
Çermawend Aşireti
Gew Sêwarî Aşireti
Geş Aşireti
Keytun Aşireti
Kakawend Aşireti
Neftçî Aşireti
Salas Konfederasyonu:
Salas Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler Sünni Müslüman’dır ve Güney Kurmancisi konuşurlar. Kerend ile Kirmanşah’ın batısı arasında yerleşik olan aşiretler üç küçük konfederasyonun birleşmesi ile Salas Konfederasyonu’nu oluşturmaktadır.
Babacanî Aşireti
Begzade Aşireti
Zemkanî Aşireti
Kobadî Aşireti ya da Gubadî Aşireti
Bezanî Aşireti
Begzade Aşireti
Mîrakî Aşireti
Textan Aşireti
Tengî Îzdaha Aşireti
Weladbegî Aşireti
Eliaxayî Aşireti
Derwêş Aşireti
Delazihirî Aşireti
Duruyî Aşireti
Keleka Aşireti
Xalwend Aşireti: Xelkan Aşireti ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
Sencabî Konfederasyonu:
Sencabî Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler Goranî konuşmaktadırlar ve Yarisanîdirler. Mayadeşt ile Pawa arasında yaşayan Sencabî Konfederasyonu’nun aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Ebbaswend Aşireti
Elîwend Aşireti
Allahyarxanî Aşireti ya da Îlahîxanî Aşireti
Baxî Aşireti
Bawan Aşireti: Büyük Baban Konfederasyonu’nun eski üyelerinden olup, Bawend namı ile de tanınırlar.
Çelawi Aşireti ya da Çelebi Aşireti
Dataca Aşireti
Dewletmend Aşireti
Derhawar Aşireti
Heqnazarxanî Aşireti
Celalawend Aşireti ya da Celalwend Aşireti
Kelalawend Aşireti ya da Kelalwend Aşireti
Keka Aşireti
Hoşrawî Aşireti
Kolkol Aşireti
Nêzka Aşireti bir diğer adıyla Tergan Aşireti
Simînwend Aşireti
Sufî Aşireti
Surxakî Aşireti
Surhawend Aşireti
Şerefbeyanî Konfederasyonu:
Şerefbeyanî Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler; Şirvan nehri, Şiwaldir dağları ve Şêxan civarında yaşamaktadırlar. Şerefbeyanî Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Kurakî Aşireti
Emirhanbegî Aşireti
Eziz Begî Aşireti
Gaharî Aşireti
Siwarameyrî Konfederasyonu:
Siwarameyrî Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler Güney Kurmancisi ve Lakî konuşmaktadırlar ve Yarisanidirler. Şehreban, Xeneqîn ve Ebu Cisra yakınlarında yaşayan Siwarameyrî Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Kelhur Aşireti
Tutik Aşireti
Mamekan Aşireti
Înantir Aşireti
Tirkaşwend Konfederasyonu:
Lakî konuşan Tirkaşwend Konfederasyonu aşiretleri Yarisanidirler. Hemedan, Asadabad ve Tusirkan arasında yerleşik konumda olan Tirkaşwend Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elîcani Aşireti
Elîmurşîd Aşireti
Rahmetî Aşireti
Sûleymanî Aşireti
Zend Aşireti
Zend Konfederasyonu:
Lakî konuşan Zend Konfederasyonu aşiretleri; Yarisanî ve Şiidirler. Hemedan’ın Güney ve kuzeybatı civarlarında yaşayan Zend Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elîyan Aşireti
Mamedan Aşireti
Kanî Aşireti
Salih Axa Aşireti
Konfedere Olmayan Aşiretler:
Bölgede konfedere olmayan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Babanî Aşireti: Sünni Müslüman olup, Güney Kurmancisi konuşurlar. Kerkûk’ün kuzeyi ve Xeneqîn’de yerleşiktirler.
Benzerda Aşireti: Yarisanilik inancında olan Benzerda Aşireti Güney Kurmancisi ve Goranî konuşmaktadırlar. Aşiret Kasr-ı Şirin’in kuzeyinde ve Sarpolî’de yaşamaktadır.
Bawend Aşireti: Goranî konuşan aşiret Yarisanidir. Bawend aşireti Dinawar ve Şahabad dolaylarında yaşamaktadır.
Dinarwend Aşireti: Urfa’da yaşayan Dinna aşireti ile akraba olup; Şii ve Yarisani inancına sahiptirler. Laki konuşan aşiret; Dinawer kökenlidir ve ismi de burada gelmektedir. Dalperi, Dehluran ve Dinar sıradağlarında yaşamaktadırlar.
Dun Aşireti: Yarisani inancında olan ve Goranî konuşan aşiret Dum ismiyle de tanınmaktadır. Kandula ve Dinawar civarında yerleşiktirler.
Geşkî Aşireti: Sünni Müslüman olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmakta ve Kirmanşah’ın kuzeyinde yaşamaktadır.
Îmamî Aşireti: Güney Kurmancisi konuşan ve Sünni inanca sahip aşiret evvelden Caf Konfederasyonu’na bağlı idi.
Iraqî Aşireti: Tıpkı Îmamî Aşireti gibi önceleri Caf Konfederasyonu’na bağlı olan aşiret Sünnidir ve Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Cewanrudî Aşireti: Caf Konfederasyonu’nun eski aşiretlerinden birisi konumundadır. Aynı şekilde Sünnidirler ve Güney Kurmancisi konuşmaktadırlar.
Keyd Aşireti: Keytikan Aşireti ile akraba konumunda olup; Dehluran ve Musiyan bölgelerinde yaşamaktadırlar. Sünni olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Keyhûrda Aşireti: Dehluran civarında yaşamaktadırlar. Sünni olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Kerend Aşireti: Krind namı ile de anılırlar. Kerend şehri civarında yaşarlar. Sünni olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır.
Kolyaî Aşireti: Sünni olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır. Korwa ile Sunqor arasındaki bölgede yaşamaktadırlar.
Mafî Aşireti: Lakî konuşan aşiret; Yarisanî ve Şii inanca sahiptir. Kirmanşah’ın doğusunda yerleşiktirler.
Ossanan Aşireti: Laki konuşan ve Yarisani olan aşiretin Osîwend ile akraba olduğu düşünülmektedir.
Peyrawend Aşireti: Sünni olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmaktadır. Kirmanşah’ın kuzeyinde yerleşiktirler.
Wercawend Aşireti: Yarisani inancında olup Lakî konuşmaktadırlar. Kengawer ile Sahna arasında yerleşiktirler.
Zengena Aşireti: Yarisani olan aşiret Zengî namı ile de bilinmektedir. Güney Kurmancisi ve Gorani konuşan aşiret, Kirmanşah’ın güneybatısında yerleşiktir.
Zerdelan Aşireti: Laki konuşan ve Yarisani olan aşiret Belawend civarında yaşamaktadır. İsminin Erdelan beyliği ile akraba oldğundan dolayı Zerdelan Aşireti oldğu düşünülmektedir.
Zula Aşireti: Sünni Müslüman olan aşiret Güney Kurmancisi konuşmakta ve Kirmanşah’ın güneydoğusunda yaşamaktadır.
Ortaçağda Bawend Konfederasyonu olarak bilinen ve 1900’lerin başına kadar Büyük Baban Konfederasyonu olarak yaşamını sürdüren aşiretlerin hemen hepsi buradadır. Bu aşiretlerden yalnızca Hemawend aşireti eski Büyük Baban Konfederasyonu’na dahil değildir. Buradaki aşiretlerin geneli Sünni Müslüman olup, Güney Kurmancisi konuşmaktadırlar.
Delo Konfederasyonu:
Delo Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler; Qûş Dağları ile Xaneqin ve Serkela arasında yerleşik konumdadırlar. Delo Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Geş Aşireti
Cemrezî Aşireti
Karez Aşireti
Pencankuştî Aşireti
Selîmweysî Aşireti
Terkawend Aşireti
Hemawend Konfederasyonu:
Büyük Baban Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler içerisinde yer almakdıklarından dilleri ve inançları diğer aşiretlere göre farklıdır. Hemawend Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler Yarisanidirler ve Goranî konuşmaktadırlar. Bêzayin bölgesinde ve Şirwan nehri ile Çemçemal arasında yerleşik konumda olan Hemawend Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Begzade Aşireti
Kefruşî Aşireti
Mamend Aşireti
Piriyaî Aşireti
Remawend Aşireti
Reşwend Aşireti
Seferawend Aşireti
Şitabisar Aşireti
Sifîyawend Aşireti
Caf Konfederasyonu:
Halepçe, Süleymaniye ve Klar ve Halepçe dolaylarında yaşayan büyük bir konfederasyondur. Geneli Güney Kurmancisi konuşmakta ve Sünni Müslümanlığa inanmakta olan Caf Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Amela Aşireti
Badxî Aşireti ya da Badgî Aşireti
Baserî Aşireti
Başkî Aşireti
Harunî Aşireti
Îsaî Aşireti
Celalî Aşireti: Gelalan ya da Celalan Aşireti olarak da bilinmektedir.
Cewanrudî Aşireti
Kemalî Aşireti
Mikailî Aşireti
Muradî Aşireti
Nawrolî Aşireti
Piştmalê Aşireti
Reşubarî Aşireti
Rogaî Aşireti
Sedanî Aşireti
Safîyawend Aşireti
Şetrî Aşireti
Şex İsmailî Aşireti
Terkhanî Aşireti
Tewgozî Aşireti
Yezdanbexş Aşireti
Yarweysî Aşireti
Keza (Kaza – Keja) Konfederasyonu:
Çinçaldan ile Kifrî arasında yerleşik olan Keza Konfederasyonu’na Kaza ya da Keja Konfedersyonu da denilmektedir. Keza Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Sendula Begî Aşireti
Koha Behram Aşireti
Serkela Aşireti
Şivan Konfederasyonu:
Kerkûk’ün kuzeyinde Zeh ile Hasa Nehirleri arasını mesken tutmuş aşiretlerden oluşmaktadır. Şivan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Bezeyni Aşireti
Hasa Aşireti
Zend Konfederasyonu:
Lakî konuşan ve Yarisanid olan aşiretlerden oluşan Zend Konfederasyonu aşiretleri Kifri ile Şirvan nehri arasında yerleşiktirler. Zend Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Alyan Aşireti ya da Elyan Aşireti
Genî Aşireti ya da Qinî Aşireti
Mamsalih Aşireti
dünyadaki kürt aşiret listesi
Konfedere Olmayan Aşiretler:
Bölgede çok sayıda konfedere olmayan aşiret de bulunmaktadır. Bölgede yaşayan ve herhangi bir konfederasyon çatısı altında bulunmayan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Ako Aşireti: Ranya civarında yaşamaktadırlar.
Baban Aşireti: Kerkûk’ün kuzeyi ve Xeneqîn civarında yaşayan aşiret, Babanî Aşireti olarak da tanınmaktadır.
Belikan Aşireti: Balik dağlık bölgesinde ve Rewanduz’daki Rayat civarında yaşamaktadırlar. İsimlerini yaşadıkları Balik dağlık bölgesinden aldıkları sanılmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Aşiret, Belik ya da Belikiyan namı ile de bilinmektedir. Karstaki Kürt aşiretleri aşiretin bir kısmı 1600’lü yıllarda Anadolu içlerine doğru göç etmiştir. Günümüzde Anadolu’da Bilikî, Belik yahut Belikî gibi isimlerle anılan aileler bu aşiretin soyundan gelmektedir.
Berzencî Aşireti: Xaneqîn civarında yaşayan aşiret Berzincî ismiyle de bilinmektedir.
Bayatî Aşireti: Kifri ile Tuz Kurmatu arasında yerleşik konumda olan aşiret, Beyatî namıyla da bilinmektedir.
Bezeyni Aşireti: Kerkük ile Hewlêr arasında yaşamaktadırlar ve Şêx Bezeyni ya da Şêx Biznî ismi ile de tanınmaktadırlar. Bezeyni Aşireti’nin bir bölümü 1600’lerde Orta Anadolu ve Güney Karadeniz’e yerleşmiştir.
Bolî Aşireti: Belik’in güneyinde yerleşik konumdadırlar.
Çigini Aşireti: Süleymaniye’nin kuzeyinde yerleşiktirler.
Dumbûlî Aşireti: Şêxan ve Dûnbelî bölgesinde yaşamaktadırlar.
Daudî Aşireti: Tuz Kurmatu ile Kifri arasında yaşayan aşiret Dawûdî ismiyle de tanınmaktadır.
Gahor Aşireti: Karatepe civarında yerleşiktirler.
Gerdî Aşireti: Koysancaq civarında, Hewlêr’in kuzeyinde yaşamaktadırlar.
Homermîl Aşireti: Serkela ile Koçacîyan arasında yerleşiktirler.
Cebbarî Aşireti: Cebzarî Aşireti olarak da bilinirler. Çemçemal ve Leylan arasında, Kerkük’ün güneydoğusunda yaşamaktadırlar.
Kakaî Aşireti: Tuz Kurmatu ile Kerkük arasında yaşayan bir başka Kürt aşiretidir. Yarisani inancına sahiptirler.
Xelkan Aşireti: Hewlêr’in kuzeydoğusunda ve Belik dağlarının kuzey kesimlerinde yaşayan aşiret Helkanî Aşireti de denilmektedir.
Xoşnav Aşireti: Şeqlewa civarında yaşamaktadırlar.
Kura Aşireti: Şaqlawa ile Hewlêr arasında yerleşiktirler.
Leylanî Aşireti: Arap aşiretleriyle akrabalık kuran aşiret, Leylan’da yaşamaktadır.
Palhanî Aşireti: Karatepe ile Zenabad arasında yerleşiktirler.
Pizdar Aşireti: Kela Diza civarında yaşayan aşiret Pêşdar ismiyle de bilinmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Tarihte büyük bir konfederasyonu yöneten aşiret buradan hareketle Kela Diza’nın sahibi olduklarını iddia etmektedir.
Salhî Aşireti: Suriye’nin başkenti Şam’da yaşayan aşiretin bir kısmı da Kerkük ile Qera Hesan arasında yaşamaktadır.
Şêrwan Aşireti: Rewanduz’un kuzeyinde yaşayan bir aşirettir.
Sîyan Aşireti: Kerkük’ün kuzeyinde yerleşik olan bir aşirettir.
Surçî Aşireti: Büyük Zap nehrinin kıyısından Rewanduz’a kadar olan yerde yerleşiktirler.
Telebanî Aşireti: Klar’ın kuzeydoğusunda ve Kerkük’ün güneydoğusunda yaşamaktadırlar.
Talşanî Aşireti: Zerdawa ile Kifri arasında yerleşik konumda olan aşiret, Teleş aşiretiyle akrabadır. Aynı zamanda Talişanî ya da Telşani namı ile de tanınmaktadırlar.
Zengena Aşireti: Klar ile Kifri arasında yaşayan aşiretin Güney Kürdistan’daki Zengenların devamı olduğu bilinmektedir. Güney Kurmancisi ve Goranî konuşan aşiret Yarisanidir.
Zerarî Aşireti: Basturiça’nın kuzeyinde yaşamaktadırlar.
Zudî Aşireti: Rewanduz bölgesinde yerleşiktirler.
Bölgedeki Kürt aşiretlerinin büyük bir kısmı Sünni Müslüman’dır ve Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar.
Ertuş Konfederasyonu:
Artuş ya da Ertuşî Konfederasyonu olarak da tanınmaktadır. Konfederasyonu oluşturan aşiretler Van Gölü’nün güneyi ile Zaho ve Duhok arasında yaşamaktadırlar. Ertuş Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Alan Aşireti ya da Elan Aşireti
Êzdînan Aşireti
Gewdan Aşireti
Gravîyan Aşireti
Hevîştan Aşireti
Xuleylan Aşireti, Xelilan Aşireti ya da Xeloîyan Aşireti
Mamhûran Aşireti
Qeşûran Aşireti
Pîran Aşireti
Şerefan Aşireti
Şîdan Aşireti
Zewkan Aşireti
Ziriqî Aşireti
Zeydan Aşireti
Zîlan Aşireti
Hakkari ile Zap nehrinin yukarı kısımları arasında yaşamakta olan Barzani Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Beruşnî Aşireti
Dolameyrî Aşireti
Mizurî Aşireti: Mizurî Konfederasyonun’dan koptukları için isimleri Mizurî Aşireti’dir.
Nerva Aşireti
Reykanî Aşireti
Şerwanî Aşireti
Botan Konfederasyonu:
Botan nehrinin etrafında yaşayan aşiretler Botan Konfederasyonu çatısını oluşturmaktadır. Bohtan Konfederasyonu ya da Boxtî Konfederasyonu olarak da bilinirler. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Van Gölü’nün güneyinde güneyinde yaşayan aşiretler de vardır. 1900’lü yıllara kadar etkin ve büyük bir konfederasyon olan Botî Konfederasyonu’nun aksanı olan Botî lehçesi ile konuşmaktadırlar. Botan Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Şirnax Aşireti
Tîyan Aşireti
Herkî Konfederasyonu:
Hakkarî, Sihnu ve Rewanduz dolaylarında yaşamaktadırlar. İşlemeli giysileri ve süslemeleri ile nam salmışlardır. Herkî Konfederasyonu’nu oluşturan aşiretler aşağıdaki gibidir.
Mendan Aşireti
Serheddî Aşireti ya da Sihatti Aşireti
Seydan Aşireti ya da Zeydan Aşireti
Kars, Maku ve Bazîd civarında yaşamaktadırlar. Güney Zagroslar’da İslam öncesi dönemlerde yerleşik olan Gelu’lar ile bağlantılı oldukları düşünülmektedir. Aynı şekilde Celalawendler ile de soydaş oldukları bilinmektedir. Osmanlı zamanında pek çok kez isyan eden Celalî Konfederasyonu aşiretleri bundan dolayı sürgüne uğramışlardır. Celalî, Celalan, Celilan, Gelli, Celli, Geloyî, Jelalan, Gelalan ve Jelilî gibi pek çok isimle anılan konfederasyon çatısı altındaki aşiretler aşağıdaki gibidir.
Elîmohawan Aşireti ya da Alimuhammedan Aşireti
Belikan Aşireti ya da Bilikî Aşireti
Hesow Xelef Aşireti ya da Heso û Xelefan Aşireti
Xelkan Aşireti: Celalî reisleri genellikle bu aşiretten çıkmaktadır ve Xelîkan Aşireti de denilmektedir.
Misrîkan Aşireti
Otablî Aşireti
Qadikan Aşireti
Qizilbaşan Aşireti: Bölgedeki aşiretlerin geneli Sünni iken Qizilbaşan Aşireti isminden de anlaşılacağı üzere Alevidir.
Sekan Aşireti ya da Sakan Aşireti
Cîbran (Cibrî – Gewran) Konfederasyonu:
Cibran Konfederasyonu aşiretleri Bingöl’ün kuzeydoğu kesimlerinden başlamak üzere Erzurum genelinde de yaşamaktadırlar. Guran’larla bağlantılı olabilecekleri düşünülen ve Cibrî ya da Gewran Konfederasyonu olarak da anılan konfederasyonun aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elikî Aşireti
Aqa Aşireti
Ezdinanî Aşireti
Muhîl Aşireti
Şêxikan Aşireti
Şaderî Aşireti
Torinî Aşireti
Milan Konfederasyonu:
Milan Konfederasyonu aşiretleri Urmiye Gölü’nün kuzeybatısından; Salmas’tan Koy’a değin uzanan bölgede yerleşiktirler. Alevi olan konfederasyon aşiretleri, eski Milan ya da Milli Konfederasyonu’nun koludur ve aşağıdaki gibidir.
Dilmakan Aşireti ya da Dimilkan Aşireti
Dolan Aşireti ya da Dileyn Aşireti
Dudakan Aşireti
Xelkan Aşireti
Mamekan Aşireti yaa da Mamagan Aşireti
Mamdulekan Aşireti
Serman Aşireti
Şêxikan Aşireti
Hakkari’nin kuzeyinde yaşayan konfederasyon aşiretleri; Pinyanişî Konfederasyonu olarak da bilinmektedir. 1900’lü yılların başında Pinîyan Konfederasyonu’nun takribi 5000 üyesinin Hıristiyan olduğu belirtilmişse de, buna dair bugün herhangi bir sayıya ulaşılamamaktadır. Pinîyan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Berkoşan Aşireti
Şakak (Şikak – Riwend) Konfederasyonu:
Şakak Konfederasyonu Van Gölü ile Urmiye Gölü’nün kuzeybatısı arasında ve Dustan ile Qotur bölgelerinde yaşamaktadırlar. Konfederasyonun eski ismi “Şah Kak” olarak bilinmektedir. Bu isimden hareketle; Güney Zagroslar’daki Kekuî aşireti ve Orta Kürdistan’daki Kakailer ile bağlantılı oldukları düşünülmektedir. Şikak ya da Riwend Konfederasyonu da denilen konfederasyonun aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Ebdawî Aşireti
Butan Aşireti ya da Botan Aşireti
Darî Aşireti
Dolan Aşireti
Evarî Aşireti
Fenak Aşireti ya da Fanak Aşireti
Gurîk Aşireti
Xonara Aşireti
Karker Aşireti
Xelef Aşireti: Xelefî ya da Xelefan Aşireti olarak da tanınırlar.
Xedrî Aşireti
Movakarî Aşireti
Nematî Aşireti
Nîsan Aşireti
Otamanî Aşireti
Paçik Aşireti
Pas Axa Aşireti
Şapiranî Aşireti ya da Dilmakagî Aşireti
Sîpkan Konfederasyonu:
Van Gölü’nün kuzeybatı kesimlerinde yaşayan konfederasyon, Spikan Aşireti olarak da bilinmektedir. Sîpkan Konfederasyonu aşiretlerinin sayısı az olsa da nüfus olarak kalabalıktırlar. Sîpkan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Mamekan Aşireti
Sîpkan Aşireti
Konfedere Olmayan Aşiretler:
Adîyeman Aşireti: Bazîd’în kuzeyinde yaşayan bir aşirettir.
Biradost Aşireti: Hakkari Rewanduz arasında yerleşmiş durumdadırlar.
Badıkan Aşireti: Badikan Aşireti olarak da bilinmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Kökte Zilan Aşireti ile akraba oldukları bilinmektedir. Büyük kısmı Diyarbakır’da yerleşik konumda olmakla birlikte, Muş ve Kars’ta da Badıkan Aşireti mensupları bulunmaktadır. Nüfus olarak kalabalık, ünlü aşiretlerdendir.
Baz Aşireti: Oramar ile Çukurca arasında yaşamaktadırlar. İsimlerinden de anlaşılacağı üzere Baz aşiretiyle bağlantılı konumdadırlar.
Bazeynî Aşireti: Ağrı’nın kuzeyi ile Erzurum’un doğu kesminde yaşamaktadırlar. Doğu Beyazid – Bazîd civarlarında yaşamalarından da anlaşılacağı üzere tarihi Baz aşireti ile akrabadırlar ya da aynı soydan gelmektedirler.
Begzade Aşireti: Urmiye’nin batı kesimlerinde yaşamaktadırlar.
Brukan Aşireti: Xoy’un batısında ve Van’ın kuzeydoğusunda yaşamaktadırlar. Bruskan ya da Birikan Aşireti olarak da tanınmaktadırlar.
Dozkî Aşireti: Hakkari ve Duhok’un kuzey bölgesinde yaşamakta olan aşiret; tarihi Dostkî aşiretinin soyundan gelmektedir ve günümüzdeki devamı niteliğindedir.
Gerdî Aşireti: Ağrı’nın kuzeyinde yerleşik konumdadırlar.
Gırge Aşireti: Silopi’ye tarihi kayıtlarda ilk yerleşen ve buradan aşiretleşen aile olarak bilinmektedir.
Goyan Aşireti: Uludere’nin kuzeyinde yaşamakta olan aşiretin dili Goyî’dir. Aşiret Goyî Lehçesi konuşmasının yanında Goyî Aşireti olarak da tanınmaktadır.
Xelacî Aşireti: Aşiretin ismi ile ilgili olarak 2 farklı düşünce vardır. İlk düşünce; aşiretin ismini geçmişte halıcılıkla uğraşmasından aldğı yönündedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Diğer bir fikre göre ise aşiret Hallacı Mansur’un aşiretidir ve buradan gelmektedir. İsmi de o nedenle Xelacî Aşireti’dir. Günümüzde Bitlis’in güneydoğusunda yaşayan aşiretin bir kolu 1800′lü yılların sonunda Maraş’a göçmüştür.
Xiyan Aşireti: Batman Sason ve Diyarbakır Kulp arasındaki pek çok köyde yerleşik konumda bulunan Kürt Aşireti’dir. Xiya Aşireti yahut Hian Aşireti olarak da bilinmektedir. Muş, Urfa, Siirt ve Mardin’de de Xiyan Aşireti’ne mensup ailelerin yaşadığı köyler bulunmaktadır. Geniş yerleşkenin yanında nüfus olarak da geniş bir aşirettir. Sünni Müslüman’dırlar.
Hevedan Aşireti: Özellikle Diyarbakır’ın pek çok yerinde yerleşik konumdadırlar. Kulp, Bağcılar, Bayır, Akbulak, Güleç ve Taşköprü’nün pek çok köyü Hevedan Aşireti’ne mensuptur. Aşiretin soyunun Selehaddin Eyyubi’den geldiği düşünülmektedir. Sünni Müslüman’dırlar.
Hemdikan Aşireti: Kağızman ile Ağrı arasında yerleşik konumdadırlar.
Hesenan Aşireti: Hınıs, Malazgirt ve Varto bölgelerinde yaşayan aşiretin bir kolu 1800′lü yılların sonunda Doğu Akdeniz’e göçmüştür.
Hewatan Aşireti: Bitlis’in güneydoğusunda yerleşik bir aşirettir.
Heyderanlı Aşireti: 1800′lerin sonunda bir kolu Silifke ve İskenderun civarına yerleşmiş olan aşiretin esas yerleşik alanı Malazgirt’in kuzeyidir.
Heyrûnî Aşireti: Cizre’nin kuzeybatısında yerleşik konumdadırlar.
Keka Aşireti: Hakkari civarında yaşayan aşiret Kaka banı ile de tanınmaktadır.
Geylani Aşireti: Hakkari ve Rewanduz arasında yaşayan aşiret, Gêlanî ve Ceylanî isimleri ile de bilinmektedir. Abdülkadir Geylanî Hazretleri bu aşiretten yetişmiş bir alimdir.
Xanîyan Aşireti: Xanê ya da Xanî ve ismiyle de tanınan aşiretten Şair Ehmede Xanî’nin çıktığı düşünülmektedir.
Kotan Aşireti: Kotanlı Aşireti olarak da bilinmektedir. Ağrı, Kars ve Gümüşhane başta olmak züere pek çok ilde mensubu bulunan ünlü bir aşirettir.
Kurdikan Aşireti: Osmanlı’da Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki tahrir defterinde ve Şeref Han’ın Şerefname isimli eserinde dahi yer alan tarihi ve köklü bir aşirettir. Ağrı’dan Cizre’ye kadar geniş bir coğrafyada aşiret üyeleri bulunmaktadır.
Kurasonni Aşireti: Xoy’un kuzeybatısında yaşayan aşiret; Qureyşanî ve Kurişani Aşireti olarak da tanınmaktadır. Bir kollarının Mekke’ye göç ettiğini, Mekke’de yaşayan ve Hazreti Muhammed’in de soyundan geldiği Kureyş kabilesinin kendi soylarından geldiğini iddia etmektedirler.
Mamekan Aşireti: Xoy’un batı kısmında yaşamaktadırlar ve Mamaqan Aşireti olarak da bilinmektedirler.
Manuran Aşireti: Ağrı’nın güney kısmında yerleşiktirler.
Melkişa Aşireti: Melkişon Aşireti olarak da bilinmektedirler. Batman merkezli olmak üzere, Diyarbakır’da da aşiret mensubu aileler bulunmaktadır.
Mîran Aşireti: Bitlis’in doğusunda yerleşik konumdadırlar. Miran Aşireti ya da Şeyh Miran aşireti olarak da bilinmektedir.
Nuşîyan Aşireti: Hakkari’de yaşayan aşiret Nuçîyan Aşireti olarak da tanınmaktadır.
Oramar Aşireti: Hakkari civarında yaşamaktadırlar.
Paziki Aşireti: Erzurum’un güneydoğusunda yerleşiktirler. Pazuki, Baziki ve Beskî adıyla bilinen aşiret, Urfa’da yaşayan Beskî Aşireti ile akrabadır. Paziki Aşireti’nden bir kol 1800′lü yıllarda Urfa’ya göç etmiş ve Beskî Aşireti ismini almıştır.
Reşwend Aşireti: İlk yerleşik bölgesi Adıyaman olarak bilinmekle birlikte Erzurum’un güneydoğusunda yaşayan aşiret, Reşvan ismiyle de tanınmaktadır. Hatta Rışvan ve Reşan adları ile de anılmakta olup, güneyde Urfa Siverek’e kadar, Batıda Kırşehir’e kadar aşiret mensubu aileler bulunmaktadır.
Redki Aşireti: Evvelce Zîl (Zila, Zîlî, Zîlan) Konfederasyonu’na bağlı olmakla birlikte günümüzde aşiret üyelerince Redki Aşireti ayrı olarak addedilmektedir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Çok geniş bir coğrafyada, 300’e yakın köyde mensupları bulunan Redki Aşireti’nin toplam nüfusunun milyona dayandığı düşünülmektedir.
Rewandok Aşireti: Hakkari’de yaşayan aşiret, Rewanduz Aşireti ismiyle de tanınmaktadır.
Şemsikî Aşireti: Van’ın doğusunda yerleşiktirler.
Sindî Aşireti: Zaho’nun kuzeyinde yerleşik konumdadırlar.
Silopî Aşireti: Cizre’nin doğusunda yaşayan aşiret, Sîlopî Aşireti ismiyle de bilinmektedir.
Surçî Aşireti: Akre yakınlarında ve Hewlêr’in kuzeydoğusu dolaylarında yaşamaktadırlar.
Takûlî Aşireti: Van’ın doğusunda yerleşik konumdadırlar.
Zerza Aşireti: Sünnilik ve Alevilik inançları görülmektedir. Kısmen Dimili konuşan aşiret Sihnû dolaylarında yaşamaktadırlar.
Zirkan Aşireti: Zirkî Aşireti ya da Zirkan Aşireti olarak da bilinmekte olup, tarihi kayıtlarda yer alan en büyük aşiretlerden birisi konumundadır. Bilinen ilk aşiret reisi Şeyh Hasan-ı Ezraki’dir. Sürekli mavi kıyafetler giydiği için kendisine “Mavili Şeyh” denilmiştir. Geniş bir coğrafyada kale komutanlıkları yapmış olup, soyundan gelenler pek çok kola ayrılmıştır. Bugün bilinen soydaşları Zirkan Aşireti’dir.
Zibarî Aşireti: Büyük Zap ırmağının orta kolu kıyısında ve civarında yerleşiktirler.
Berazi Konfederasyonu:
Berazi Konfederasyonu aşiretleri; Suruç, Samsat, Maraş, Antep ve Halep’e kadar olan alanı kaplamaktadır. Berazi Konfederasyonu aşiretleri Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar ve Sünni Müslüman’dırlar. Aşiretlerin Maraş’taki uzantılarından bir kısmı ise Alevidir. Berazi Konfederasyonu adından da anlaşılacağı üzere Doğu Kürdistan’daki Berazîler ile ilintilidir.
Kuruçay ve Erzurum civarında yerleşmiş olan Berazî aşireti, 1730’lu yıllarda Suruç dolaylarından Berazi Konfederasyonu’ndan koparak bu bölgeye giden aşirettir. 1925 yılında gerçekleşen Şeyh Said İsyanı akabinde konfededarasyon büyük ölçüde dağıtılmıştır. Konfederasyonun bazı üyeleri şimdilerde; Süleymaniye, Lübnan ve Hama’da yerleşik konumdadır. Berazi Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Eladînan Aşireti: Eledîn yahut Aladdîn Aşireti olarak da bilinmektedirler.
Didan Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan aşiret Sünni Müslüman’dır. Hûdî Aşireti ya da Dîdî Aşireti isimleri ile de tanınan aşiretin “Hûdî” isminden dolayı geçmişte Yahudilikle ilintili olduğu düşünülse de günümüzde aşiret mensuplarının tamamı Müslüman’dır.
Dinan Aşireti: Beraz Konfederasyonu’nun en büyük aşiretidir. Dinaî ya da Dinnayan Aşireti olarak da bilinmektedirler ve Dinawer’den göç ettiklerinden dolayı isimleri buradan gelmektedir. Tarihi kayıtlarda Yezidi olarak yer alsalar da 1800’lü yıllardan itibaren Sünni Müslüman’lığa doğru inançları yönelmiştir.
Qeregêçan Aşireti: Türkmen Aşireti oldukları yönündeki iddialar; Beraz Bölgesi’ndeki aşiret üyelerinin Kuzey Kurmancisi konuşması nedeniyle zayıftır. Sünni Müslüman olan aşiret, Karageçili yahut Karakeçili Aşireti olarak da bilinmektedir.
Kêtikan Aşireti
Meafan Aşireti
Mîr Aşireti
Oxîyan Aşireti
Pîjan Aşireti ya da Pîcan Aşireti
Şedadan Aşireti ya da Şedad Aşireti
Şêxan Aşireti
Zerwan Aşireti
Uludere ile Amediye arasında yerleşik konumda bulunan Berwari Konfederasyonu’na Perwarî Konfederasyonu da denilmektedir ve bünyesindeki aşiretler aşağıdaki gibidir.
Berwarî Bala Aşireti
Berwarî Jîr Aşireti
Çavreş Konfederasyonu:
Kuzey Kurmancisi ve Dimilî konuşan Konfederasyon aşiretlerinin kahir ekseriyeti Alevidir. Semsur’un kuzey ve kuzeybatı civarlarında yaşayan ve kendilerini Qizilbaş olarak tanımlayan Çavreş Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Birîmsan Aşireti
Têşik Aşireti
Ziravkan Aşireti ya da Ziroşkan Aşireti
Dersim Erzincen ve Elazığ civarlarında yaşamakta olup isimleri de buradan gelmektedir. Ayrıca Dilaman Konfederasyonu ya da Deyleman Konfederasyonu olarak da bilinirler ve Alevidirler. Dimilî konuşan Dersiman Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Ebbasan Aşireti
Bextîyarî Aşireti
Bala Uşaxî Aşireti: Dersim’in kuzeydoğu bölgesinde yerleşiktir.
Ferhad Uşaxî Aşireti: Dersim’in doğu bölgesinde yerleşik konumdadır.
Karabar Aşireti
Koçman Aşireti: Kiçir Aşireti de denilen Koçman Aşireti “Kürt Çingeneleri” olarak bilinmektedirler.
Kuzlîçan Aşireti
Laçîn Aşireti
Milan Aşireti
Mîrzan Aşireti
Şabak Aşireti ya da Şawak Aşireti
Uşax Aşireti ya da Ocax Aşireti
Hormek Aşireti
Lolan Aşireti
Mardin ve Tur Abidin Bölgesi’nde yaşayan Konfederasyon aşiretleri Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar. Hawerka olarak da bilinen Konfederasyon aşiretleri Sünni Müslüman olup aşağıdaki gibidir.
Elîyan Aşireti
Dasikan Aşireti
Gerger Aşireti
Mahalimi Aşireti ya da Mihêlmî Aşireti
Mazidax Aşireti
Mazizah Aşireti
Moman Aşireti
Fırat’ın kıyılarından batıya doğru yerleşik aşiretlerdir. Sivas’a kadar uzanan bölgede yer alan Koçgiri Konfederasyonu aşiretleri Kuzey Kurmancîsi ve Dimilî konuşmaktadırlar. Geneli Alevi olan Koçgirî Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Barlan Aşireti
Gerawan Aşireti ya da Gerawend Aşireti
Îban Aşireti
Şaran Aşireti
Kuzey Kunnancisi konuşan ve geneli Alevi olan aşiretlerden küçük bir kısmı Sünnidir. Kurêş Konfederasyonu ya da bir diğer ifadeyle Qurêyşan Konfederasyonu Erzincan’ın doğusu ve kuzeydoğusundan Erzurum’a doğru giden hat üzerinde yaşamaktadırlar. Kureş Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Badil Aşireti: Badillan, Badilli yahut Baydilli Aşireti olarak da bilinmektedir.
Balaban Aşireti
Şadi Aşireti
Fırat’tan başlayan ve Mardin ile Sincar Dağı’na kadar olan geniş bir alanda yaşayan aşiretlerden müteşekkildir. Kuzey Kurmancisi konuşan aşiretler Sünni Müslüman’dır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Milli Konfederasyonu Aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elîya Aşireti
Berguhan Aşireti: Arap soylu olduğu bilinen aşiretin bir diğer adı da Baggaran Aşireti’dir.
Beskî Aşireti: 1800′lü yılların başlarında Serhed’ten Urfa’ya göç eden bir aşirettir ve Büyük Baziki Aşireti’nin bir kolu olduğu bilinmektedir.
Bucax Aşireti ya da Bucak Aşireti
Çekalî Aşireti
Çemikan Aşireti
Çîya Reş Aşireti
Danan Aşireti
Deşî Aşireti
Dirêjan Aşireti
Hecî Beyram Aşireti
Xoşîyan Aşireti
Îsê Adet Aşireti
Îzolî Aşireti
Canbegî Aşireti ya da Canbeg Aşireti
Kelandilan Aşireti
Kassîyanî Aşireti
Kewat Aşireti
Keliş Aşireti
Xelkan Aşireti ya da Xellacan Aşireti
Kum Reş Aşireti
Mendan Aşireti
Merd Aşireti
Matmîya Aşireti
Manli Aşireti
Meşkan Aşireti
Nasrîyan Aşireti
Porxa Aşireti
Sanan Aşireti
Şarkan Aşireti
Tirkan Aşireti: Türkmen oldukları da varsayılan Tirkan Aşireti, bu bağlamda Badıllıların bir kolu ile birlikte değerlendirilmektedir.
Zeydan Aşireti
Zirafkan Aşireti
Tarihi kayıtlarda Çemişgezek Konfederasyonu’nun ana unsuru olarak geçmektedir ve akabinde Motikan Konfederasyonu olarak ayrı bir konfederasyon kurmuşlardır. Geneli Dimilî konuşan Modki Konfederasyonu Aşiretleri Sünnîdir. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Adlarının tarihteki ilk Kürt Devleti olan Medlerle ilintili olabileceği düşünülmektedir. Modkî Konfederasyonu Aşiretleri Bingöl’den Diyarbakır’a doğru gelen hat üzerinde yerleşik konumdadır ve aşağıdaki gibidir.
Erikî Aşireti
Boban Aşireti ya da Baban Aşireti
Keyburan Aşireti
Kusan Aşireti
Piramusî Aşireti
Ruçaba Aşireti
Zeydan Aşireti
Sîlvan Konfederasyonu:
Kuzey Kurmaneisi konuşan aşiretlerden müteşekkil olan Sîlvan Konfederasyonu Sünni Müslüman’dır. Cizre, Duhok ve Zaho civarında yaşayan Sîlvan Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Dudwada Aşireti
Gulî Aşireti
Seydahr Aşireti
Sîna Aşireti ya da Sînan Aşireti
Sindî Aşireti
Yezidi Konfederasyonu aşiretleri Antakya ile Musul arasında öbekler halinde yaşamaktadır. Konfederasyona bağlı aşiretlerin en yoğun yaşadığı yer ise Sincar Dağı bölgesidir. Diğer konfederasyonlardan farklı olarak Yezidi Konfederasyonu daha çok Yezidiliği benimseyen Kürt aşiretlerinin bir koalisyonu konumundadır. Konfederasyonun aşiretleri genelde Kuzey Kurmancisi konuşmaktadırlar. Yezidi Konfederasyonu Aşiretleri; “Çol Kraliyet Ailesi” olarak bilinen ve Yezîdîler arasında en üst düzey dinsel liderler olarak kabul edilen aileye bağlılıklarını bildirmişlerdir. Yezidi Konfederasyonu aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elîyan Aşireti
Anidi Aşireti ya da Danedî Aşireti
Balad Aşireti
Dasen Aşireti ya da Dasîn – Dasnai Aşireti
Dasikan Aşireti
Dorkan Aşireti
Mendikan Aşireti: Ortaçağ Ermeni kaynaklarında yer alan Mendukianlar’ın soyundan gelmedir ve Mendukianlar’ın devamı niteliğindedir.
Samuga Aşireti
Saşilî Aşireti
Bölgede, herhangi bir konfederasyon birliği içerisinde yer almayan aşiretlerin kahir ekseriyeti Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır ve Sünni Müslümanlık inancındadır. Bölgenin konfedere olmayan aşiretleri aşağıdaki gibidir.
Elikan Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan ve Alevi olan aşiret, Elazığ’ın güneybatısından Diyarbakır’a kadar uzanan bir alanda yerleşik konumdadır.
Aşîta Aşireti: Suriye’nin Cezire bölgesinde yerleşiktir.
Etmanekan Aşireti: Diyarbakır, Hakkari ve Urfa arasındaki geniş alanda öbekler halinde yaşayan bir aşirettir.
Bereket Aşireti: Antep’in kuzey kısmında yerleşik olan bir aşirettir.
Belikan Aşireti: İki kol halinde yaşamaktadırlar. Antep’in güney ve güneydoğusunda yerleşik olan kısmı Sünni Müslüman’dır ve Kurmanci konuşmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Aşiretin Bingöl’de yerleşik olan kısmı ise Alevilik inancındadırlar ve Dimili konuşmaktadırlar.
Besnî Aşireti: Adıyaman civarında yaşayan aşiret Besnî ismini buradan almaktadır.
Dahori Aşireti: Diyarbakır’ın güneybatısından başlamak üzere, Suriye’nin Amude Bölgesi’ne kadar olan geniş alanda yaşamaktadırlar.
Delikan Aşireti: Halep’in batı ve kuzeybatı kesimlerinde yaşayan aşiretin bir kısmı Alevi olarak bilinmektedir.
Derecan Aşireti: Alevilik inancında olan aşiret Malatya’nın kuzeybatısında yaşamaktadır. Kuzey Kurmancisi ve Dimili konuşmaktadır.
Dudari Aşireti: Mardin’in kuzeydoğusunda yerleşik olan aşiret, Diderî Aşireti olarak da bilinmektedir.
Dumbuli Aşireti: Sincar Dağı bölgesinde yerleşik konumda olan aşiret Dimili konuşmaktadır. Dünbeli Aşireti ya da Dümbüllü Aşireti olarak da tanınmaktadırlar.
Cebbaran Aşireti: Amude civarında yaşamaktadırlar.
Goyan Aşireti: Ağırlıklı olarak Dimili konuşmaktadırlar. Sîlopi’nin kuzeydoğu bölgesinde ve Kilaban civarında yerleşiktirler.
Guli Aşireti: Pêşxabûr ırmağı ile Zaho arasında yaşamakta olan aşiret; Gelî yahut Gilî Aşireti namı ile de bilinmektedir.
Hawerka Aşireti: Suriye’nin Cezire bölgesinde yerleşik konumdadırlar.
Îzoli Aşireti: Urfa ile Adıyaman arasında yaşamaktadırlar.
Celikan Aşireti: Celilkan Aşireti de denilmektedir. Adıyaman’ın güneyi ile Antep arasındaki bölgede yaşamaktadırlar.
Canbegî Aşireti: Adıyaman’la Siverek arasındaki bölgede yerleşiktirler. Canbeg Aşireti olarak da bilinmektedirler.
Qeregiç Aşireti: Aşiretin Kürtlüğü konusunda ihtilaf vardır. Kürt ya da Türk olarak tanımlandıkları olmuştur. Qerageç ya da Karakeçili Aşireti olarak da bilinirler. Ağırlıklı olarak Siverek’le Diyarbakır arasında olmak üzere, bazı kolları Tur Abidin Bölgesinde de yaşamaktadır. Geneli Dimili konuşmaktadır ve Alevi’dir. Bununla birlikte bir kısmı da Sünni’dir ve Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır.
Xidirsor Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan ve Alevi olan aşiret, Adıyaman’ın kuzeybatısında yerleşik konumdadır.
Kikî Aşireti: Antep’in güney kısmından, Suriye’nin Halep vilayetine kadar kuzey-güney istikametinde uzanan bir bölgede yaşamaktadırlar.
Kotî Aşireti: İsimlerinin tarihi Guti’lerden geldiği düşünülmektedir. Malatya’nın güneydoğusunda yerleşiktirler.
Kowa Aşireti: Adıyaman’ın doğusunda yerleşik konumda olan aşiret Kao ya da Qovan Aşireti olarak da bilinmektedir. Alevi olan aşiret Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır.
Lak Kurdî Aşireti: Adana’nın doğu ve kuzeydoğu civarlarında, Ceyhan ırmağı havzasında yaşamaktadırlar. Geneli Alevi ve azınlık kısmı ise Sünni’dir. Aşiretin bir kısmı Kurmanci konuşurken, bir kısmı ise Lakî konuşmaktadır.
Malikan Aşireti: Malatya ve Urfa’nın doğusunda yaşamaktadırlar. Melîk ya da Mêlikan Aşireti olarak da bilinmektedirler.
Mendukan Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan aşiret Tal Afer’de yaşamaktadır. Mendikan Aşireti olarak da anılmaktadır ve genel olarak Yezidi inancındadırlar. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? İlk Ermeni tarihi kaynaklarında kendilerinden sıkça bahsedilmektedir.
Mardas Aşireti: Aşiretin büyük kısmı Fırat ve Narince yaşamaktayken, küçük bir kolu ise Urfa’da yerleşiktir. Mirdêsî yahut Mardis Aşireti olarak da bilinmektedirler. Sünni Müslüman olan aşiret Kuzey Kurmancisi konuşmaktadır.
Mîran Aşireti: Cizre’de yerleşiktirler.
Mîrsînan Aşireti: Diyarbakır’ın güneyinde yerleşik konumdadırlar.
Mizûrî Aşireti: Duhok civarında yaşamaktadırlar.
Paziki Aşireti: Samsat civarında yerleşiktirler ve Alevidirler. Kuzey Kurmancisi konuşan aşiret Baziki Aşireti ve Beskî Aşireti ismiyle de anılmaktadır.
Pişnik Aşireti: Kuzey Kurmancisi konuşan ve Alevilik inancını taşıyan aşiret Adıyaman’ın kuzeybatısında yerleşik konumdadır.
Porka Aşireti: Kuzey Kurmancisi ve Dimili konuşan aşiret Alevi’dir. Malatya’nın güneyinde bölgelerinde yaşamaktadırlar.
Şabak Aşireti: Geneli Dimili konuşan aşiret üyeleri Alevi’dir. Şavak Aşireti olarak da bilinmektedirler. Elazığ’ın kuzeyi ile; Bingöl ve Dersim arasındaki bölgede yaşamaktadırlar.
Şuweyş Aşireti: Suriye’nin Amude civarlarında yaşamaktadırlar. Saweyş Aşireti ya da Subeyş Aşireti ismiyle de tanınmaktadırlar. Suruç’taki Swêdî köyüyle ilintilidirler.
Sînaminî Aşireti: Malatya civarlarında ve Antep’in kuzey kesimlerinde yaşamaktadırlar. Genel olarak Alevi olan aşiret Lakî lehçesi ile konuşmaktadır. Sinan Aşireti ismiyle de tanınmaktadırlar.
Sindî Aşireti: Pêşxabur nehri ile Zaho arasında yaşayan bir aşirettir.
Tirikan Aşireti: İsimlerinden hareketle “Türk” oldukları iddiası var ise de; Kuzey Kurmancisi konuşmaları bu iddianın zayıf olduğuna ispat niteliğindedir. Aşiret Sünni Müslüman’dır ve Diyarbakır’ın kuzeydoğusunda yaşamaktadır.
Zeydan Aşireti: Bingöl’ün doğusu ve Muş’un kuzeyinde yaşayan ünlü bir aşirettir. 1800’lü yıllarda dağılan Rojkî Konfederasyonu’nun eski bir üyesidir. Zeîdan Aşireti namı ile de tanınırlar.
Cum Aşireti: Antep ve Kilis civarından, Kürt Dağı etrafına kadar olan bölgede yaşamaktadırlar. Jumî, Jom ve Cumîyan ismiyle de tanınmaktadırlar.
Canpolat Aşireti: Urfa, Antep ve Kilis civarında yaşamaktadırlar. 1600’lü yıllarda Osmanlı’ya başkaldıran aşiretin büyük kısmı bölgeden sürgün edilmiştir. Canbolad Aşireti namı ile de bilinmektedirler.
Geneli 1600’lü yıllardaki Kürt isyanları sonucunda Anadolu içlerine doğru sürülen yahut göç eden aşiretlerden oluşmaktadır. Bölgedeki aşiretler Kuzey Kurmancisi konuşmakta ve Sünni Müslümanlık inancını benimsemektedirler.
Bezeyni Aşireti: Tuz Gölü’nün doğusunda yaşamakta olan aşiret, Şêxbizni Aşireti’nin bir koludur.
Canbegî Aşireti: Suruç Berazî kökenli olan aşiret, 1700′lü yıllarda Yunak ile Polatlı arasına göç etmiştir. Konya’nın Cihanbeyli ilçesi de bu aşiret tarafından kurulmuştur. Canbeg Aşireti olarak da tanınırlar.
Cudikan Aşireti: Tuz Gölü’nün kuzey kesimlerinde yaşayan aşirettir.
Xelkan Aşireti: Cihanbeyli civarlarında yaşayan aşiret, Xelîkan Aşireti olarak da anılır.
Motkî Aşireti: Tuz Gölü’nün güneydoğu kesimlerinde yaşamakta olan aşiret Dimili konuşmaktadır. Mudkî Aşireti adıyla da bilinmektedirler ve Sünni Müslüman’dırlar.
Nasıran Aşireti: Ankara’nın Bala kasabası civarlarında yerleşik konumdadırlar.
Sinemillî Aşireti: Tuz Gölü’nün doğusunda yerleşiktirler. Sinan Aşireti olarak da bilinir ve Dimilî konuşurlar. Sinemillî Aşireti Alevi olarak bilinmektedir.
Seyfkanî Aşireti: Haymana civarlarında yerleşiktirler.
Etmanekan Aşireti: Ankara’nın kuzeydoğusu civarında yerleşiktirler.
Badeli Aşireti: Yozgat’ın güney kesimlerinde yaşayan aşiret, Badıllı ismiyle de tanınırlar.
Bereket Aşireti: Nevşehir’in kuzey kesimlerinde yerleşiktirler.
Bezeynî Aşireti: Kırşehir’in batı kesimleri, Çorum’un kuzeybatısı kesimleri ve Kızılırmak etrafında yaşamaktadırlar. Şêxbiznî ismiyle de tanınan aşiretin bir kısmı Sinop’a 1700′lü yıllarda yerleşmiş ise de 1934 yılında çıkarılan İskan kanunu ile tekrar dağıtılmışlardır.
Hecibanî Aşireti: Kayseri’nin kuzey kesimlerinde, Kızılırmak etrafında yaşayan aşirete Hadhabani yahut Hizbanî Aşireti de denilmektedir.
Xatunoğlu Aşireti: Yozgat’ın güney kesimlerinde yaşayan aşiretin bir kolu Türkleşmiştir. Xatûnî Aşireti olarak da tanınırlar.
Mahanî Aşireti: Kara Kürt olarak tanınan Mahani Aşireti Kırşehir içinde ve dolaylarında yerleşik konumdadır.
Milan Aşireti: Çorum’un kuzey kesimlerinde yaşarlar ve Milli Aşireti’nin buraya göç eden kolu konumundadırlar.
Şevelî Aşireti: Kızılırmak yakınlarında, Çorum’un batı kesimlerinde yerleşiktirler.
Tirikan Aşireti: Çankırı’nın güney ve Ankara’nın batı kesimlerinde yaşayan Tirikan Aşireti Güneydoğu’daki Tirikan Aşireti’nin buraya göç etmiş bir kolu konumundadır. Bu aşiretin kendisini “Kürt” olarak tanımlaması, Güneydoğu’daki kolunun da bu konumda olduğuna delalettir.
Ökçecemî Aşireti: Sivas ilinin kuzeybatı kesimlerinde yerleşiktirler.
Ümranlı Aşireti: Sivas ve Kırşehir civarında yaşayan aşirete Amarlı yahut İmranlı Aşireti de denilmektedir.
Urukçu Aşireti: Amasya, Yozgat ve Tokat civarındaki bölgelerde öbekler halinde yaşamaktadırlar.
Zirîqan Aşireti: Samsun’un batısı ve Çankırı’nın güneydoğusunda yerleşik konumdadırlar.
Şêx Biznîyan Aşireti: Samsun’dan Ankara’ya kadar geniş bir alanda yaşayan aşiretin bir kısmı Türkleşmiştir.
Zelan Aşireti: Trabzon’un ve Giresun’un dağlık kesimlerinde yaşayan aşiret Zilan ismi ile de bilinmektedir. Kuzey Kurmancisi’ni Ermenice ile karışık şekilde konuşmaktadırlar.
Reşwan Aşireti: 1750’lerde Antep ve Kürtdağı çevresinden Sivas Divriği’ye sürgün edilen Kürt Aşireti’dir ve halen burada yaşamaktadırlar.
Reşîyan Aşireti: Amasya, Tokat ve Yozgat civarlarında yaşamaktadırlar.
Bilikî Aşireti: Ankara – Koçhisar civarında yaşamaktadırlar.
Koçgirî Aşireti: Sivas etrafında yaşayan Alevi Kürt Aşireti’dir.
Pisyan Aşireti: Polatlı, Haymana ve Bala civarında yaşamaktadırlar.
Badillî Aşireti
Mahasî Aşireti
Beskî Saro Aşireti: Sivas civarında yaşamaktadırlar.
Garoa Aşireti: Sivas ve etrafında yaşamaktadırlar.
Îban Aşireti: Sivas ve civarında yaşayan aşiret, Îbo Aşireti olarak da bilinmektedir.
Zaza Aşireti: 1600′lü yıllarda bu tarafa Sivas civarında yaşamakta olup, aslen Lice kökenlidirler. Aşiretin Zazakî konuştuğu bilinmektedir.
Eskan Aşireti: Kuzey Kurmancîsi konuşan aşiret Eskî Aşireti adıyla da tanınmaktadır. Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur? Eskan Aşireti Sivas civarında yerleşiktir.
Çarekan Aşireti
Şadîyan Aşireti: Şadilli ya da Şeddad gibi aşiretlerle bağlantılı olduğu düşünülen aşiret, Şedlan Aşireti olarak da bilinmektedir.
KAYNAKLAR:
-Birnebun Dergisi
–Kürtler ve Kürdistan Tarihi – Mehmet Emin Zeki Beg
— Aşiretler ve Yaşadıkları Yerler
—- Kürt Aşiretlerinin Yaşadığı Bölgeler Haritası
—–WikiZero | Aşiret
——Kürtler | Kürt Aşiretleri
——-Kürtler | Kürt Aşiretleri
——–Çandname | Kürt Aşiretleri
———WikiZero | Kürt Aşiretleri
————WikiZero | Kürt aşiretleri ve aşiret konfederasyonları listesi
ETİKETLER
BENZER İÇERİKLER
OKUYUCU YORUMLARIZerza
Zarza
Zırari
Dıri yıt isabegi
Baleki
Bunlar hepsi zerza aşiretinden ayrılmiş
Hakkariye ilk gelişleri 4 kardeş arasında anlaşmazlık olur
muktuber adlı kardeş iran İşno bülgesine yerleşi
Zerrin adlı kardeş şemdinliye yerleşir zerzin ağa olarak tanınmış halen şemdinlide yaşamaları devam ediyor
Dıri adlı kardeş yüksekovanın bir bölgesinde yerleşmiş şoanda yüksekova da yaşamları ediyor ve şimdi dırıyıt isabeg adları geçmekte
Diğer kardeş iran urmiye kentine gider orada Afşar aşiretine katılır
Ondansunra bazı olaylar olmuş
Dahılmişlar ve
Artık
Zırari
Balekati
Dıri
zarza büylece birer aşiret adlandırılar
Daha çok bilgiler var fakat şimdilik bu kadar
Destxwes ji bo keda we.
Ez niviskare kovara Birnebun ê me.
Dî lista Kurden Anatolya da ji serî heta binî gellek pir şaştî û kêmasî hene,.
Sedem jî kitêba M Emin Zeki beg e.
We pirani ji wir hilgirtine
Eger hûn dixwazin Ew hemî di Birnebun ê da hene
Tika dikim
Wê serrast bikin.
Li gel silavan
Dr Mikaili
Spas mamoste.. Ji keremaxwera wûn dikarin di twitter ango rupelame ya facebookê da bi mera bikevin têklilîyê?
Paylaşmış olduğunuz bazı bilgileri bilikan aşireti dayanışma ve kültür derneğinin sayfasında paylaşa bilirmiyiz saygılar
Tabi kaynak göstererek paylaşabilirsiniz.
Çok verimli olmuş emeğinize sağlık
Şeyhanlı aşireti konfedere bir aşiret değilmi
Bazı bölgeleerdeki önemli aşiretler hiç zikredilmeden küçük boylar anılmış örneğin motkan bölgesi en önemli aşireti BUBAN lardır hiç anılmamış dimlice konuşurlar sunni dirler
Buna benzer bir çok kitabı araştırdım
Sinemilli aşiretine ilişkin araştırma göremedim.
Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi, Aşiret Nedir? Aşiretler Nasıl Oluşur?
News
Yorum Yaz