e
sv

İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi)

Kürtlerin tarihine baktığımızda aşiretler önemli bir konumda yer almışlardır. Bizler de İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi) makalemizde hep Kürt Aşiretleri hakkında bilgiler verirken hem de İç Anadoluya göç eden Kürtlerin nedenleri üzerine duracağız
iç anadolu aşiretleri
avatar

Ahmet Kizil

  • e 0

    Mutlu

  • e 0

    Eğlenmiş

  • e 0

    Şaşırmış

  • e 0

    Kızgın

  • e 1

    Üzgün

Günümüzde Kürtlerin İç Anadolu’daki varlıkları bir çok kesim tarafından şaşkınlıkla karşılanmaktadır. Bizler İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi) başlıklı makalemizde bugün Kürtler neden İç Anadoluya göç etmişlerdir?, Kürtlerin İç Anadoludaki Nüfusları gibi bir çok konuya değineceğiz. Yalnız bu konulardan en önemlileri ise İç Anadoludaki Kürt aşiretleri konusu olacaktır. Paylaştığımız verilerle İç Anadoludaki Kürt Aşiretlerin Listesini de sizlere sunacağız. Gelin İç Anadoludaki Kürtlerin tarihini hep beraber öğrenelim.

İç Anadolu Kürtleri

Tarihi kaynaklara baktığımızda yaşadığı bölgede çeşitli sürgün ve göçlerle Türkiyenin iç kesimlerine doğru güç edip buralara yerleşip yaşayan bir çok Kürt aşiretini görmekteyiz. Türkiyedeki Kürt göçlerinin çoğunluğu Osmanlı döneminde gerçekleşirken önemli bir kısmı da Cumhuriyet dönemi ile Şark ve Islahat döneminde yapılan planlamalarla gerçekleştirilmiştir. Hali hazırda Türkiyedeki İç Anadolu da bir çok Kürt köyü ve mahalleleri bulunmaktadır.

Kürtlerin Türkiyedeki göç serüvenlerini Mustafa Kemal Atatürk’de 16/17 Ocak 1923 yıllarında yapmış olduğu bir söyleşide “Konya çöllerindeki Kürtler” ifadesini kullanarak Konya’daki Kürt ailelerine dikkat çekmiştir.Kürtler; tarihin belli zaman dilimlerinde, içten ve dıştan dayatılan zorunluluklardan kaynaklı, yaşadıkları coğrafyadan ayrılmak zorunda kalmış, sürgün edilmişlerdir.

İç Anadolu Kürtleri Aşiretleri

Kürt coğrafyasının yer altı-yer üstü zenginliği ile Kürtlerin fiziksel ve aklî kabiliyetlerinden kendi sömürüleri için faydalanmak isteyen kolonyalist güçler, Kürtlerin kendi kökleriyle olan bağlarını koparmak için sürgünleri rutinleştirmiştir. Her gelen işgalci güç, adeta Kürtleri hayat damarlarından koparmak ile onları etkisiz bırakmak ve asimile etmek için bu yolu seçmiştir.

Konya İlçesi Kürt Köyleri ve İlçeleri

Konya; 125 Kürt Köyü Bulunmaktadır . Bunlar tamamı Kürt Nüfusu Olan Köy Sayısıdır. Ayrıca ortak yaşam köyleride bulunmaktadır pek çok sayıda .

Bilinen büyük kürt aşiretleri Başta Konya iline bağlı Cihanbeyli, Yeniceoba, Yunak, Kulu , Gölyazı , kazaları olmak üzere bu kazaların köylerinin % 90’ı Kürt köyüdür.

Sürgünlerin Amacı

Madde 12:

Kürtler ufak tefek kâfilelere ayrılıp, silahlarından arındırılarak değişik bölgelere gönderilecek ve orada genel nüfusun (köyün, ilçenin, vilayetin) yüzde beşini geçmeyecektir…. Kürt reisleriyle, molla ve nüfuz sahibi kişiler diğer kişilerle birlikte sevk olunacak ve orada bunlar, diğer kişilerle ilişkide bulunmayacak şekilde ayrılacak ve hükümet gözetimi altında bulundurulacaktır

Sürgün, daha güzel bir yaşam için verilen bir hediye değildir. Sürgün, zalim ve baskıcı sistemlerin kendilerine olan muhalefeti besleyen tarih, din, dil, kültür, iletişim, yaşam öğelerine dayanan halkı köklerinden koparıp, özgüvensiz, korkak, yozlaşmaya açık birey ve topluluklar olmaları için baş vurduğu ölümcül bir darbedir. Adeta vücudu ayakta tutan ve insanı yürüten kanın vücuttan çekilmesidir.

Kürtlerin Orta, İç Anadoluya Geliş Nedeni Konya Kürtlerinin Gelişi

Osmanlı 17.yy’dan sonra girdiği sarsıntı dönemlerinde, artık Kürtlere yönelik yasalar çıkarılarak zorla dağıtılmaları ve hatta uzak yerlere sürgüne tabi tutulmaları söz konusu olmuştur. Karşı gelenlere saldırı ve katliamlar söz konusudur. İşte bu saldırı, katliam ve sürgünlere tabi tutulanlardan bir bölümü günümüzde İç Anadolu’da yaşayan Kürt toplumudur. Ama ne hikmetse yok olmuş toplulukların tersine, İç Anadolu Kürtleri 250 yıllık bir sürece rağmen, kendi dil ve topluluklarını koruma, yaşatma ve yaşama erdemliliğini gösterebilmişlerdir. En önemli Kürt aşiretleri arasında yer alan Motti aşireti hakkında detaylı bilgi için Motti(Mutki, Motan) Aşiretinin Tarihi Süreci makalemize de bakabilirsiniz.

iç anadolu aşiretleri

iç anadolu kürtleri listesi

Konya’daki Kürt Köyleri

Kürtlerin iç anadoluya göçleri esnasında bir çok aile ve aşiret Konya’yı tercih ettiklerini görmekteyiz. Yüz yıllar önce Konya’nın demografik yapısına baktığımızda etnik olarak Kürt ailelere pek rastlamamaktayız fakat günümüzde Konyanın demografik yapısını incelediğimizde ise Konyada çeşitli kökenlerle beraber Kürtlerin de varlıklarının büyük düzeyde olduklarını görmekteyiz. Konyada hala günümüzde Kürtçeyi koruyup konuşan çeşitli Kürt köyleri bulunmaktadır.

İç Anadolu Kürtlerinin Yerleşim Bölgeleri Nereleridir?

Başta Konya iline bağlı Cihanbeyli, Yeniceoba, Yunak, Kulu kazaları olmak üzere bu kazaların köylerinin % 90’ı Kürt köyüdür. Yine bu köylerle sınır olan Ankara’nın Haymana, Polatlı, Şereflikoçhisar ve Bala ilçelerinin Kürt köyleri ve onlarla sınır olarak Hirfanlı Baraj’ından itibaren Kırşehir’in Kaman ilçesi, Pisyan aşiretine mensup Kürt köyleri başlamaktadır. Kırşehir merkez köylerinin yarısı, Çiçekdağı kazasının % 60 ‘ı ve Boztepe kazasının ise % 80’i Kürt köyleridir. Burada Konya, Ankara ve Kırşehir il sınırları arasında olan Kürt yerleşim birimlerinin birbirine ya sınır oldukları veya arlarında çok az mesafe olduğu görülmektedir. Yine bu illere sınır Aksaray’da Kürtler vardır. Aksaray Kürtlerinin çoğu Kürtçe’nin “Dimilî / Zazaca” diyalektiğini konuşmaktadırlar.

Yozgat Kürtleri Tarihi

Yozgat Kürtleri; genellikle, Yozgat, Çorum, Tokat ve Amasya il sınırlarının kesiştiği bölgededir. Bu bölgeye serpiştirilmiş Kürt köyleri Çekerek, Zile, Alaca ve Ortaköy ilçelerine bağlıdırlar. Burada meskun köylerin sayısı 41’i bulmaktadır.

İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi) yazımızın devamında İç Anadolu Kürt toplumunun kültür birliği içerisinde olan ancak, daha çok Kürdistan’la coğrafik yakınlığı olan Elbistan’la, Kayseri ili Sarız ilçesinin Kürtler’i ise yoğun bir nüfus birikimi arz etmektedirler.

Bu incelememizde, Konya Kürtleri üzerinde duracağız. Diğer Kürt aşiretleri hakkında bilgiler için Kadim Bir Kürd Aşireti: Zeydan Aşireti Bitlis makalemizi okuyarak Bitlisteki Aşiretler hakkında bilgiler elde edebilirsiniz.

Kürt Aşiretleri Tarihi

İç Anadolu Kürt aşiretlerinin en büyükleri kuşkusuz ki Reşvan, Canbeg, (Cihanbeyli) ve Şexbizini’lerdir. Bunun yanında yoğun bir nüfusa sahip Koçgiri ( Sanz ), Badili, Mahasi, Pisiyan ve Beski gibi aşiretlere de İç Anadolu’da rastlanmaktadır. Bir çok aşiret Kürdistan’dan küçük guruplar halinde sürüldükleri için Reşvan ve Canbeg aşiretleri arasında erimiştir. Bir aşiretler konfederasyonu olan Reşvan aşireti hakkında yazılı olan eski belge, Şerefname ve Osmanlı İmparatorluğu’nun iskan belgeleridir.

Coğrafyacı Perrot, Haymana’lı Kürtlerle yaptığı söyleşilerden yola çıkarak, Kürtler’in enaz birkaç kuşak önce buraya geldiklerini açıklamaktadır. (Çev. Gabar Çiyan) Bu aşiretlerin mümkün olduğunca dağınık , birbirinden kopuk yerleştirilmeleri özellikle planlanmış ve uygulanmıştır.

” 18.yy’ın ortalarından sonra Kulu çevresinde yeni köyler kuruldu. Bundan başka yaz boyunca gezinilen yaylalar, yerleşik hale dönüştürüldü. Günümüzde Kulu’da bulunan Kürt köylere – ki bunlar göçerlerin yerleşik hale getirilmesinden sonra inşa edildi – örnek verirsek , Dipdere’nin 1830’da, Celep’in 1839’da, Omeran (Tavşançalı)’nın 1886’da, Şerefli’nin 1863’de, Beşkardeş ve Karacadağ’ın 1870’de, Kırkpınar’ın 1886’da, Tuzkaya ve Yazıçayır’ın temelleri 1890’da atıldı.” (Çev. G. Çiyan ) Türk devletinin Kürtlere yönelik zorunlu iskan ve daha sonraları sürgün siyasetleri günümüze kadar farklı şekillerde, devam etti. İç Anadolu’ya toplu aşiret iskanlarından sonra; Cumhuriyet Türkiye’sinin de sürgünleri eklenmiştir.

Ağrı İsyanı’ndan sonra İç Anadolu Kürt köylerine bir çok Kürt gelmiştir. Bunlara verilen ad ise “Muhacir” olmuştur. Bu “Muhacirler” ordaki yerleşik Kürtlerle evlenerek kaynaşıp akraba olmuşlardır.

Ve Son Olarak Konya Kürtlerinin Durumu Dil ve Kültürlerine Koruma Durumları

Kürdistan’dan sonra en büyük Kürt kolonisi olan İç Anadolu Kürtleri, kimliklerini koruyor. Hatta okuyan insanların aile içinde Türkçe konuşmasını “Xag Wirek” diyerek ayıplıyorlar.

Kürtlere yakın partilerin İç Anadolu Kürt yerleşim birimlerinde (sırasıyla; il, ilçe, kasaba, köy) aldığı oy oranları, burada Kürt kimliğinin bir resmini verir. Bu aynı zamanda, Kürt sorununu salt bir ekonomik sorun olarak gören devlet düşüncesinin de bilimsel, olmadığını, aksine çürüklüğünü ortaya çıkarıyor. Ekonomik olarak güçlü değerlere sahip ve bu düzlemde de iktisadi istemleri pek de olmayan İç Anadolu Kürtler’inde de, ilk planda Kürdistan’daki gibi, kendini dayatan, Kürt kimliğini tanıyıp özgürce ifade edebilmesi istemi çıkıyor karşımıza. Aşiretlerin tarihi hakkında detaylı bilgi için Aşiretlerin Tarihi ve Aşiretçilikte Modernleşme makalemizi de inceleyebilirsiniz.

İç Anadoludaki Kürt Aşiretleri Listesi

İç anadoludaki Kürt aşiretleri hakkında bilgiler verirken daha çok Kürt aşiretleri neden iç anadoluya göç etmişlerdir? sorusuna cevap mihvalinde konulara değindik. Kürtlerin iç anadoluya göç nedenlerini yazdıktan sonra şimdi de İç anadoludaki Kürt aşiretleri hakkında bilgi vermek mümkündür. Bu alt başlığımız altında İç Anadoludaki Kürt aşiretlerin listesine değineceğiz.

Bu bölgelerde bulunan tespit edebildiğimiz Kürt aşiretleri şunlardır:

  • Kawî
  • Canbegî
  • Şêxbizin
  • Reşî
  • Mikaîla
  • Rûtan
  • Zirkî
  • Têrikan
  • Sidunî
  • Qilorî
  • Doykan
  • Motikan
  • Şêxbîlan
  • Bilkî (Belikan)
  • Hêcibî (Hecebanî)
  • Etmankî
  • Bazikî
  • Milan (Şakak)
  • Bereketî
  • Mifkî
  • Oxçiyan
  • Pisî
  • Sêwidî
  • Cutkî (Cûdîkan)
  • Xelîkan
  • Omerî
  • Sefkî
  • Celkî
  • Nasiran

Konya Kürtleri ile Yozgat Kürtleri başta olmak üzere İç Anadoludaki Kürtlerin tarihini ele aldığımız İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi) başlıklı yazımızı beğendiyseniz aşiretlerin tarihi hakkında detaylı bilgiler için sitemizdeki Türkiyedeki Kürt Aşiretler Listesi başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.

okuyucu yorumlarıOKUYUCU YORUMLARI

Sıradaki içerik:

İç Anadolu Kürtleri(Aşiretleri Listesi)