Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir?

Hiva Sönmez

Paylaş

Paylaş

0 Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

• 0

  Mutlu

• 0

  Eğlenmiş

• 0

  Şaşırmış

• 2

  Kızgın

• 0

  Üzgün

Kürt kelimesinin kökeni Sümer dilinde dağ anlamına gelen Kur ve aidiyet belirten Ti kelimelerinin birleşimi ile ortaya çıkan Kurdi kelimesinin Türk dilinde Kürt olarak söylenişi ile ortaya çıkmıştır. Kürtlerin Katıldığı Savaşlar makalemizde Kürt orduları hakkında bilgiler vereceğiz. Vereceğimiz bilgilerle beraber Kürtlerin savaş stratejisine de değineceğiz. Milletlerin pek çoğu yaşadıkları coğrafya ve yaşam biçimlerine göre isimler alır. Kürtler Toroslardan İran’ın Zagros Bölgesi’ne kadar uzanan dağlık bölgede yaşadıklarından bu ismi almışlardır. Kürtler tarih boyunca yaşam şekilleri, inançları ve azınlık olmaları nedeniyle hep saldırılara uğramış bir millettir. Bu nedenle tarih boyunca tıpkı diğer milletler gibi Kürtlerinde kendilerini savunmak ve korumak için orduları olmuştur. Başka imparatorluklarla ortaklıklar ve birliktelikler kurarak çeşitli savaşlara katılmışlardır. Irak Federal Devletinin anayasal bir ortağı olan Kürdistan Federe Devletine bağlı olan Kürtlerin kendi orduları bulunur. 1514 yılında Osmanlı ile ittifak yapmadan önce Kürtlerin kendi beylerinin, meliklerinin ve hükümdarlarının orduları bulunmaktaydı.

Kürtlerin Bilinen Orduları

Kürtlerin Katıldığı Savaşlar makalemize devam ederken Kürt askerleri hakkında bilgiler vereceğiz. Kürtlerin dünyaca kabul görmüş ordularının başında peşmergeler gelir. Dünya ülkelerinin ilgiyle izlediği peşmergelere ABD ve Avrupa ülkeleri gönüllü destek vermektedir. Irak Federal Devleti’ne bağlı Kürdistan Federe Devleti’nin ordusu olarak bilinen peşmergeler belli bir bölgede etkili kuvvetler olarak görev yapar. Kürdistan demokrat partisine bağlı Qazi Muhammed Peşmergeleri ve Şengal direniş kuvvetleri teşkilatlanmış ordular olarak kabul görür. Bu ordular bulundukları bölgeyi ve yaşamlarını savunmak için savaşan birliklerdir. Dünya üzerinde bilinen savaşlarda Kürtler genellikle küçük birlikler ile destek veren azınlıklar olarak yer almışlardır. Fakat katıldıkları pek çok savaş mevcuttur.

Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir?

Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir? Kürtler küçük birlikleri ile yaşanan büyük savaşlarda bağlı bulundukları milletlerin yanında olmuş bir azınlıktır. Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir? Kürtlerin katıldığı savaşlar şunlardır:

• Malazgirt Savaşı,
• Dünya Savaşı,
• Kurtuluş Savaşı.

Bu savaşlarda Kürtler az sayıda birlikleri ile destek sağlamışlardır. Tarihte bilinen Kürt komutan sayısı yok denecek kadar azdır. Şimdi bu savaşlardaki rollerini inceleyelim.

Malazgirt Savaşı’nda Kürtler

Malazgirt Savaşı’nda Kürtlerin rolünü 13. Yüzyıl yazarlarından Sıbt İbnü’l –Cevzi ismiyle tanınan Ebu’l Muzaffer Yusuf’un kitabında görüyoruz. Malazgirt Savaşı’nda Kürtler hakkında bilgi veren Yazar; Malazgirt Savaşı’nda 10 bin kürtte sultana katılmıştı şeklinde yazmıştır. Bu ibare Kürtlerin Malazgirt savaşında yer aldığının kanıtı olarak kabul edilmektedir. Yine Memlük tarihçisi İbnü’d- Devaddari’de Sultan Alparslan’a Kürtlerden ve diğer milletlerden 10 bin savaşçı katılmıştır şeklinde yazmıştır. Tarihte yazılan kitaplar gösteriyor ki Malazgirt Savaşı’na küçük bir birlik ile de olsa Kürtler katılarak destek vermiştir.

kürtlerin katıldığı savaşlar

Birinci Dünya Savaşı’nda Kürtlerin Rolü

Birinci Dünya Savaşı’nda Kürtler Kafkas (Doğu) Cephesi’nde Kürt Aşiret ve Milis Kuvvetleri olarak yer almıştır. Pencinari aşiret ağası ünlü Bişare Çeto bu cephede Ruslar tarafından şehit edilmiştir. Yine Vanlı Şemski aşiretinden Abdullah oğlu İzzet Efendi Doğu Cephesinde mücadele vermiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda Kürtlerin Rolü 11. Kolorduya bağlı süvari sınıfında savaşan İzzet Efendi Aralık 1331’de Kafkas Cephesi’nde şehit düşmüştür. Kürtlerin Kafkas Cephesi’ne sağladıkları destek Atatürk Araştırma Merkezi dergisinde Dr. Mehmet Evsile tarafından kaleme alınmıştır. Yayınlanan makalede Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde Kürt aşiretlerin oluşturduğu birliklerin savaşta büyük katkı sağladığı yazmaktadır. Seferberlik emri ile kurulan 3. Ordu milis teşkilatı 2. Ordu milis teşkilatları Kafkas Cephesi’nde mücadele vermiştir. Bu birlikler içerisinde Hınıs Alayı, Karaköse Suvari Alayı, Beyazıt Suvari Alayı, Kop, Erciş, Muradiye Suvari Alayları, Cizre, Mardin, Viranşehir, Siverek, Özalp, Başkale ve Hanik Suvari Alaylarıdır.

Kurtuluş Savaşına Kürtlerin Katılımı

Kurtuluş Savaşında Kürtlerin yer alıp almadığı çok tartışma yaratan bir konu olmuştur. Irkçı kesimler hiç katılmadığını iddia ederken milletlerin birleşimini baz alan tarihçiler Kürtlerin azınlık da olsa Kurtuluş Savaşı’nda yer aldığını savunmaktadır. Bu noktada yazılı kayıtlara bakılması gerektiği bir gerçektir. Ancak Osmanlı’da Kürt Türk ayırımı yapılarak ordu kaydı tutulmamıştır. Bu nedenle yabancı kaynaklara bakılarak Kürtlerin Kurtuluş Savaşı’na iştiraki belirlenmeye çalışılmıştır. Osmanlı’nın müttefiki olan Almanya ve İngiltere bu konuda belirli kayıtlar tutarak tarihe ışık tutmuşlardır.

Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir?

İngiliz kayıtlarına göre savaş sırasında Osmanlı nüfusu 18 milyondu, Kürt nüfusu ise 2 milyon 800 bin kadardı. Osmanlı’da toplam silâhaltına alınan personel sayısı 3milyon 156 bin idi. Silâhaltına alınan Kürt sayısı 44 bin olarak kayda geçmiştir. Alman kayıtlarına göre 18 milyon Osmanlı ve 1 milyon 600 bin Kürt yaşamaktadır. Bu nüfusun 2 milyon 998 bin Osmanlı ve 44 bin Kürt nüfus silâhaltına alınmıştır. Bu rakamlar gösteriyor ki Osmanlı nüfusunun %10 gibi büyük bir kısmı savaşa katılırken Kürtlerin yalnızca % 2’lik küçük bir azınlığı savaşa destek vermiştir. Yine alman istihbarat raporlarına göre 48148 Osmanlı askeri şehit olurken yalnızca 221 Kürt askeri şehit olmuştur. Kurtuluş Savaşı’nın önemli bir cephesini oluşturan Çanakkale Savaşı’nda 77. Alayın tamamı Kürt olarak kayda geçmiş olup tek bir kurşun bile atmadan dağıldıkları ve askere gelen erzakı yağmalayarak düşman safında zarar verdikleri de bilinmektedir. Tarafsız olarak araştırıp incelediğimiz Kürtlerin Katıldığı Savaşlar Nelerdir? başlıklı yazımızda kesinlikle ırk ve millet ayrımı gözetilmemiştir. Yazılı kaynaklar doğrultusunda hazırlanmıştır.