Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü)

Kundir

Paylaş

Paylaş

0 Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

• 0

  Mutlu

• 0

  Eğlenmiş

• 0

  Şaşırmış

• 0

  Kızgın

• 0

  Üzgün

Kürt tarihi üzerine araştırmalar yapan kişilerin sıklıkla sordukları soruların başında Medler Kürt Mü? sorusu gelmektedir. Bu sorunun sıkça sorulmasının ardından bizlerde Med İmparatorluğu ile ilgili tüm bilgileri araştırıp Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü) başlıklı yazımızda yer verdik. Bu yazıda Medlerin geçmişteki tarihi başta olmak üzere Medler Türk mü?, Medler Kürt mü? gibi sorulara cevap bulabileceksiniz.

Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü)

Medler Kürt mü? Başlıklı bu yazımızda İran’ın Kuzeybatı bölgesinde yaşamış olan eski İran halklarından bir tanesi olan Medler’den bahsedeceğiz. Tarih boyunca Medler’e ilk defa Asur Kralı III. Şalmaneser döneminde rastlanmıştır. O dönemlerde Medler’in Babiller ile ittifak kurarak Asurluları yendiği bilinmektedir. İran topraklarında hüküm sürdükleri bilinen

Medler milattan önce 6. Yüzyılda Afganistan’dan Anadolu topraklarına kadar geniş bir alana hükmetmişlerdir.

Medler Kimdir?

Medler kimdir? İran’ın Kuzeybatı bölgesinde yaşamış olan bu halkın bulunduğu bölgeye Yunanlar Medya adını vermiştir. Tarihi kayıtlarda isimleri milattan önce 858 ve 824 yılları arasında “Mada” olarak kaydedilmiştir.

Antik Yunanlar Medler’i “Mados” diye isimlendirirken Babil’iler ise “Umman-manda” şeklinde Asuriler ise “Kurmada-mata” olarak adlandırmışlardır.

Medler kimdir, sorusuna tarihsel açıdan yanıt vermek bir hayli güçtür çünkü tarihsel açıdan Medler halkının kökenleri hakkında pek fazla bilgi bulunmamakla beraber uygarlığın kurulduğu yer olarak bilinen bölgeye ait de herhangi bir anıt ya da yazıt da bulunamamıştır.

Medler Türk Mü?

Tarihi bir değeri bulunmamasına rağmen Ctesias’ın anlattığı hikâyede bölgede yaşamış olan dokuz kralın isimlerinden bahsedilmiştir lakin bu isimler o zamanlardan günümüze pek çok farklı şekilde anılmıştır.

Yazılı bir kayıt olmamasına karşın dini açıdan Medler’le ilgili bir ilişkilendirme bulunmaktadır. Bu söz konuşu ilişkilendirme Tevrat’ta Josephus üzerinden yapılmaktadır.

Greklerin inanışına göre Medler imparatorluğu Japheth’in oğullar Madai ve Javan tarafından kurulmuştur ve Grekler bu hükümdarlığı “Media” olarak adlandırmıştır.

Tarih Sahnesinde Med İmparatorluğu

Tarih sahnesine Med İmparatorluğu milattan önce 550 yılında Büyük Kiros’un Büyükbabası Kral Astiages tarafından yenilmiştir ardından işe Ahameniş imparatorluğuyla hükümdarlığını sürdürmeye devam etmiştir. Ancak Ahameniş imparatorluğu milattan önce 330 yılında Büyük İskender tarafında fethedilmiştir, bu fethin ardından bahsi geçen bölgenin güneyi yani Med bölgesi Makedonyalı bir komutana, komutan Peyton’un emrine bırakılmıştır. Bölgenin kuzeyi ise Ahameniş komutanlarından Atrapat’ın emri altına sunulmuştur.

Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü) Büyük İskender’in ölümünün ardından bölgede ki yönetimde şekil değiştirmiştir. Bölgenin güneyi Selevkos imparatorluğunun topraklarına katılırken kuzeyi ise hâlihazırda orayı yöneten Ahameniş komutanı Atropat’ın yönetiminde kalmıştır. Atropat ise kendisine bırakılan bu bölgede daha sonra bağımsız Atropatena devletini kurmuştur.

Medler Kaç Yıl Hüküm Sürdü

Tarih sahnesinde Med imparatorluğu çok uzun bir süre İran toprakları üzerinde bir otorite kurmuştur. Medler’in kurduğu bu otorite ise ileriki dönemlerde bölgeye hüküm sürecek Pers İmparatorluğunun temellerini atmıştır.

Kurdukları bu otoriteyle ise ileriki yıllarda kurulacak olan pers imparatorluğunun temellerini atmışlardır. Medler’den gelen bu birikim Pers İmparatoru olan Achaemenid’in büyük babasının Med Şahı Astyages’i öldürüp Pers imparatorluğunu kurduğu zamana kadar süregelmiştir.

Medler’in yıkılıp yerlerine Pers İmparatorluğunun geçişine kadar İran toprakları o bölgede yaşayan halk tarafından Mada veya Mede olarak adlandırılmaktaydı.

medler türk mü?

Med imparatorluğunun son dönemlerinde kral olan Astiyag’ın yeğeni Kiros düzenlediği bir darbe araçlığıyla ülkeyi ele geçirmiştir. Bu sayede siyasal ve devlet otoritesi Med İmparatorluğunun güney bölgelerinde çoğalan Pers aristokrasisinin tüzeline geçmiştir.

Med imparatorluğu günümüz İran topraklarında yaşadıklarından o zamanlarda faaliyet gösterdikleri topraklar Medya olarak anıldığından “Medya” adını almışlardır. Tarihçilerin ortak kanılarına göre Med İmparatorluğu Dicle havzasında ya da çevresinde kurulduğundan oldukça verimli topraklara sahiplik yapmıştır üstüne bir de hayli üretken bir toplumdur.

Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü) Herodot, Pliny, Strabo, Protolomeus ve Polybius gibi bilindik tarihçiler Medler’in yerleşkesinin kuzey kısımlarını isimlendirmek için; Mantiane, Matiene, Martiane, Matiane gibi isimler kullanmışlardır.

Herodot’un Med Kabileleri

Herodot’un Med kabileleri dendiğinde bilinmesi gereken bir nokta vardır ki Herodot yazmış olduğu eserde altı farklı Med aşiretinin adını vermiştir. Eserinde; Deiokes’in hükümranlığı altında bulunan topluğun Media ahalisi olduğundan bahsedip bu ahalinin ise genel olarak boylardan oluştuğunu belirtmiştir.  Boylardan bahsettikten sonra ise altı farklı boyun adını sıralamıştır bunlar; Budiler, Maglar, Paretakenler, Buslar, Arizantlar ve Strukhatlar.

Medler’in altı boydan oluştuğunu söyleyen Herodot aynı zamanda bu topluluğun Pers kökenli olmadığını da eserinde Medler’in sözlerini kullanarak belirtmiştir. Herodot’a göre persler ve Medler farklı kökenlerden gelseler dahi dönemsel olarak kullandıkları aletler birebir aynı olmakla beraber aynı topraklarda yaşadıkları için kılık kıyafet ve adetler bakımından da neredeyse birebirlerdir.

Yine Herodot’a göre Medler daha eski zamanlarda Ayranlar olarak anılmaktayken Atina’dan bölgeye göç yapan Kolhisliler’in onlara Media demesi üzerine genel anılma şekilleri değişip isim değiştirmiştir.

Medler’in Dili

Medler’in dili özellik ve kökenleri gibi pek çok yönden anlaşmazlıklara sahiptir. Bu dil kullanılarak yazılan metinlerin az olması ve hali hazırda var olan metinlerin ise çok az kelime içermesi sebebiyle kullandıkları dilin yapısını çıkartmak bir hayli zordur.

Med dilinin eski bir İran dili olduğu bilinmektedir. Medler’in İran topraklarında hüküm sürdükleri zamanlarda bölgede Kuzeybatı İran dil ailesinin üyeleri olan; Kürtçe, Baluchi, Zaza-Gorani, Gilaki ve Azari dilleri konuşulmaktaydı.

15. yüzyıl döneminden kalma Ermeni alfabesiyle kaleme alınmış bir el yazısında mevcudiyet gösteren Kürtçe dua metni bulunmuştur. Bulunan bu metnin “Med dili” ile yazıldığına dair kaynaklarda vardır.

Medler ve Kürtler

Medler ve Kürtler, Medler’in günümüz Kürtlerinin atalarından bazıları olduğu konusunda seyyahlar ve tarihçiler birçok dönemde birbirlerinden farklı fikirler ortaya sunmuşlardır.

Medler ve Kürler arasında bir bağ bulunduğunu kanıtlar nitelikte olan ilk belge Kâr-Name’de yer almaktadır. Milattan önce 242 yılında I. Erdeşîr’i Papakan, Kürtlerle bir savaşa girmiştir. Girdiği bu savaşta ise karşı taraftan Kürk Med Kralı diye bahsetmiştir.

Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü) Orta Çağ zamanlarında bazı tarihçiler, Medler’den Kürtler olarak bahsetmiş üstüne bir de Kürlerle yapılan savaşlardan da Med işgalleri olarak bahsetmişlerdir. Med dilli tıpkı Kürtçe dili gibi Kuzeybatı İran Dilleri ailesinin içerisindedir. 15. Yüzyıl döneminde 7 farklı dilde yazılan kutsal bir metinde Med dili de bulunmaktadır.

David Neil MacKenzie ve Henning gibi bazı bilim insanları belgeyi inceleyip metnin Kürt dilinde yazıldığını savunmuştur.

Medler Kürt Müdür?

Medler ve Kürtler 18 ve 19. Yüzyıllarda birden fazla seyyah ve tarihçi tarafından farklı değil aynı halk olarak anılmışlardır. Yine aynı tarihçiler ve seyyahlar Medleri başta Kürtler olmak suretle bütün İranilerin atası olarak saymaktadır.

Rus dilbilimci ve tarihçi Vladimir Minorski günümüzde Kürtlerin çoğunlukta olduğu topraklarda vakti zamanında yaşamı olan Medler’in modern Kürtlerin ataları olabileceğini öne sürmüştür. Milattan önce sekizinci yüzyılda söz konusu olan bölgeyi işgal eden Medler’in dil yapısı olarak Kürtlere benzediğini de belirtmektedir.

Rus dil bilimcinin bu görüşü 20. Yüzyılda birçok Kürt milliyetçi tarafın kabul edilmiştir. Fakat Hollandalı başka bir bilim insanı olan Martin van Bruinessen Medler’in Kürtlerin atası olmadığını savunmaktadır.

Martin bir söyleşisinde; bazı entelektüel Kürtler, kökenlerinin Medler’e dayandığını savunsalar dahi bu mümkün değildir. Zira Medler’in siyasi egemenliğiyle Kürtlerin tarihi kayıtlara geçtiği zamanların arasında boşluklar vardır. Var olan bu boşlukta ise söz konusu bir bağlantıya izin verecek tek bir kanıt bulunmamaktadır.

Medler Kürt Mü?(Kaç Yıl Hüküm Sürdü) İran araştırmaları profesörü olarak çalışan Gernot Windfuhr, Kürt dillerini Med dilinin alt katmanlarından biri olarak temellendirmiştir. Fakat yine aynı araştırmacı Kürtçe’nin daha çok Partça diline benzediğini de ifade etmiştir.