Kürtlerin tarihte kurduğu devletler arasında birçok devlet yer almaktadır. Bizler bugün Arap Asıllı Kürtler: Revvadiler Devleti başlıklı makalemiz ile Revvadiler Devleti hakkında bilgiler vererek Revvadilerin tarihi geçmişi ve Revvadi devleti ne zaman kurulmuştur üzerinde duracağız. Ayrıca sitemizde Kürt Devletleri hakkında detaylı bilgiler için arama butonundan arşivimize ulaşabilirsiniz.
İçindekiler:
Günümüzde Azerbaycan Devleti’nin hüküm sürdüğü toprakların güneyinde yer alan bölgede 955 yılında Revvadiler tarafından Revvadi Devleti kurulmuştur. Güney Azerbaycan’da kurulan bu devlet, pek çok tarihi kaynağa göre Arap asıllı Kürtleşmiş bir kabile olan Revvadiler tarafından ilan edilmiştir. Devlet öncelikle Erdebil merkezli olarak kurulmuştur. Sonrasında güneye doğru genişleyen ve etki alanını genişleten Revvadiler, başkentlerini Tebriz’e taşımışlardır. (Bazı kaynaklara göre Abbasi Halifesi’ne bağlı Tebriz Valiliği sonrasında devlet kurulmuştur)
Arap Asıllı Kürtler: Revvadiler Devleti pek çok tarihi kaynağa göre Kürt olan Revvadiler’in aslen Arap kökenli oldukları da bilinmektedir. Şerefhan ya da Şerefhan Bitlisi olarak bilinen Kürt tarihçi ve bilim adamının Şerefname isimli eserinde de Revvadiler ile ilgili olarak “Arap asıllı Kürtler” denilmektedir. Bunun yanında Ian Richard Netto’nun orijinal ismi ile Encyclopaedia of Islam yani İslam Ansiklopedisi isimli eserinde ve Misbah Islam’ın Decline of Muslim States and Societies eserinde de Revvadiler ile ilgili olarak aynı ifadelere yer verilmiştir.
Revvadiler’in aslen Yemenli Arap oldukları bilinmektedir. Ezd kabilesine mensup olan bu Arap topluluğu, Abbasi Halifesi tarafından Basra civarlarından alınarak Güney Azerbaycan’a gönderilmiştir. Abbasi Halifesi tarafından bölgenin Müslümanlaştırılması ve güvenliği amacıyla yapılan bu hamle sonrasında beklenmeyen bir gelişme olmuş ve bölgeye giden Ezd kabilesi mensupları, bölgede etkin konumda bulunan Kürt kabileleri ile kaynaşmış ve zaman içerisinde Kürtleşmişlerdir.
Ezd Kabilesi ve Hezbani Aşireti Birlik Oluyor! Önceleri Abbasi Halifesi tarafından Tebriz’in güvenliği düşünülerek görevlendirilen Ezd Kabilesi üyelerinden gelen 3. Kuşak torunlar, zaman içerisinde Tebriz Valisi olarak dahi görev almışlardır. Akabinde, Güney Azerbaycan bölgesine yerleşen Yemenli Ezd kabilesinin torunları ile, bölgedeki Kürt Hezbani aşireti kız alıp vererek zamanla akraba olup Kürtleşmiş ve sonrasında bölgeye hükmedecek konuma gelmişlerdir.
Arap Asıllı Kürtler: Revvadiler Devleti bölgede hüküm süren Salariler’in zayıfladığı dönem olan 980’li yıllarda Tebriz, Ahar ve Maraga’nın hükümdarı konumunda olan Ebülhica bin er-Revvad; Salari hükümdarı İbrahim bin Merzban’ı tahttan indirmiş ve hükümdarlığına son vermiştir. Ebülhica bin er-Revvad tarafından Salariler’e son verilmesi aynı zamanda Revvadiler Devleti’nin de başlangıcı anlamına gelmektedir. Bu noktada tarihler konusunda bilim adamları arasında bazı ihtilaflar bulunduğunu da belirtmekte fayda var.
Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Güçlenmesi ve Revvadiler’in Yıkılışı! Büyük Selçuklu Devleti, hükümdarı Tuğrul Bey öncülüğünde Tebriz üzerine yürüdüğünde tarihler 1054 yılını göstermekteydi. Selçuklu’nun en şaşaalı ve güçlü dönemi olan bu yıllarda Revvadiler Selçuklulara direnemediler. Şehrinin talan edilmesini istemeyen Revvadi hükümdarı Ebu Mensur Vehsudan, Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey’in hükümdarlığını kabul etmiş ve kendisine çeşitli hediyeler sunmuştur. Tuğrul Bey adına hutbe okutan Revvadi hükümdarı Ebu Mensur Vehsudan, Selçuklu’ya ve Tuğrul Bey’e bağlılığını bildirmiştir.
Selçuklu’ya bağlı bir eyalet olarak varlığını 17 yıl daha devam ettiren Revvadi Devleti, 1071 yılında Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan ve Büyük Selçuklu Devleti’nin kesin zaferi ile sonuçlanan Malazgirt Savaşı ile sona ermiştir. Tarihi kayıtlarda 1071 yılından sonra Revvadi Devleti’nin namına rastlanmamaktadır.
Revvadi Devleti’nin başlangıç tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Zira önceleri Arap olan Ezd Kabilesinin Abbasi Halifesi tarafından Güney Azerbaycan’a gönderilmesi sonrasında Kürtleşmesi süreci hakkında yazılı kaynaklarda net bilgiler yoktur. Bununla birlikte Tebriz Valiliği de yapan Ezd kabilesinin Revvadi Devleti’ni 955 yılında ilan ettiği düşünülmektedir. Arap Asıllı Kürtler: Revvadiler Devleti bazı kaynaklarda 955’ten 980’li yıllara kadar Abbasi Halifesi’ne bağlı kalındığı ve devletin 981 yılında kurulduğu da öne sürülmektedir. Revvadi Hükümdarları’nın bilinenleri aşağıdaki gibidir…
Muhammed Hüseyin (?-951)
Vehsudan (1019-1054)
Ebu Nasr II. Memlan (1054-1071)
Arap Asıllı Kürtler: Revvadiler Devleti
Yorum Yaz