Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Üyelerimize Özel Tüm Opsiyonlardan Kayıt Olarak Faydalanabilirsiniz
1
Mutlu
0
Eğlenmiş
0
Şaşırmış
0
Kızgın
Üzgün
Daha önce Qazi Muhammedin hayatı hakkına bir çok makale paylaştık. Bugün ise Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti yazısı ile Qazi Muhammed neden öldü? Qazi Muhammed mezarı nerede? ve Qazi Muhammed sözleri gibi bir çok konuya değineceğiz. Gelin hep beraber Qazi Muhammed kimdir? öğrenelim.
O gün mahşeri bir kalabalık vardı. Qazi Muhammed, Çarçıra Meydanında bütün ihtişamıyla halkına bakıp birazdan Kutsal Kürdistan’ın kuruluşunu ilan edecekti.
“Ey Büyük Kürdistan!
Ey Vatan Ana!
Dokuz milyon rüde ermiş oğlun, senin hasta başını esaret yastığından kaldırdılar ve karın beyaz perdesiyle yüzlerini örtüp çocuklarına giydirilmiş kefeni yırttılar!
Ey Med ve Eşkani Yurdu!
Ey Selahaddin’in, Nureddin’in ve Deysem’in Beşiği!
Müjdeler olsun. Sonunda envai türlü hastalığın mikrobu temizlendi göğsünde. “Biji Kurd û Kurdistan’’ (Yaşasın Kürtler ve Kürdistan)” Mahşeri kalabalığa böyle seslendi Yüce Lider Qazi Muhammed…
İçindekiler:
Qazi Muhammed 1900 yılında İran/Mahabad‘ta dünyaya gelmiştir. Mahabad’ın önde gelen ailelerinden Kadı ailesinden Kadı Ali‘nin oğlu olarak doğmuştur. Çocukluğunda Kutabhane denilen din okulunda okumuş ve babasından ve evde bulunan kitaplarından temel eğitimini almıştır.
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti, toplamda 7 dil bilmektedir. Rusça, İngilizce ve Fransızca‘yı anadili gibi bilen Qazi Muhammed’in büyük bir kitaplığı bulunmaktadır. Ve her zaman kendisiyle beraber kitap taşırdı. Qazi Muhammed 3 Kitap yazmıştır. Bu kitaplar hala korunmaktadır.
Qazi Muhammed, İmamlık yaparken halkı da Özgürlük ve Bağımsızlık konusunda bilinçlendiriyordu. Halka “Bir dağlının en önemli görevi özgürlük uğruna savaşmaktır” diyordu.
Münire Qazi, babasının dünyanın en merhametli babası olduğunu, çocuklarını çok sevdiğini ancak Kürt halkını çocuklarından daha fazla sevdiğini söylüyordu. Bir baba düşünün ki halkını, vatanını, topraklarını çocuklarından ve eşinden daha çok sevsin. Evet o Qazi Muhammed’tir. Merhamet sahibi, biz ondandır ki ona ‘’Peşawe’’ diyoruz.
Qazi Muhammed öyle merhametliydi ki onu idam fermanını imzalayanları afettiğini belirterek “Çünkü onların da korkudan imza attığını biliyorduk” dedi.
Qazi Muhammed’in Annesi Beyzade ailesinden geliyor. Çok alımlı ve soylu bir kadındı. Ona Gewher Taç Hanım diye hitap edilirdi. Qazi Muhammed’e hamileyken rüyasında ayın kucağına düştüğünü görüyor ve bu rüyayı eşine anlatıyor. Eşi ise bu rüyayı başkalarına anlatıyor ve ona, “bir oğlun olacak, bu çocuk ünlü biri olacak” diyerek Qazi Muhammed’in büyük bir insan olacağını önceden belirtiyorlardı. Qazi Muhammed hakkında bilgiler için Qazi Muhammed ve Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti yazımızı da inceleyebilirsiniz.
“Babam çok şefkatliydi, hepimizle ilgileniyor ve hepimizi yetiştiriyordu. Mesela benim saçlarım çok uzundu ve tararken rahatsız oluyordum. O vakit gelir başımda durur, bana tekerleme ve masallar anlatırdı. Bu şekilde meşgul olup rahatsızlığımı unutmamı sağlardı. Babam bize şiir öğretirdi, İngilizce öğretirdi. Her sabah bizi çağırır bir kaşık balık yağı içirirdi sonra her birimize tatlı şekerler verirdi. Balık yağının tadı hoşumuza gitmezdi ama tatlılarımızı almak için içerdik. Dünyada babam kadar merhametli bir baba daha olacağına inanmıyorum. Fakat o Kürt halkını bizden daha çok severdi. Annem ona, “peki bu çocuklara ne yapayım?” diye sorduğunda o, “Ben çocuklar için halkımın önünde yüzümü kara çıkaramam. Halkıma bir söz verdim ve iyi günde, zor günde yanlarında olacağım” şeklinde yanıt verdi.”
“Babamın Müslüman olmayanlarla da ilişkisi çok iyiydi. Onlar bayramlarında bize yemek gönderirlerdi. Annem biraz titizdi, bize bu yemekleri yemememizi söylerdi. Ancak babam, “Nasıl yemeyin dersin? Onlar bizden daha temiz insanlar” derdi. Diğer inanışların din adamları sık sık mahkemede babamın ziyaretine giderdi, ona çok saygı duyulurdu.
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti tüm insanlarla ilişkisini her zaman iyi tutmuş herhangi ırk, din ve mezhep farketmeksizin herkese kucak açmıştır. Ömrü boyunca her zaman haklı olanın tarafını tutmuştur. Halk içerisinde en saygın insan olmuştur.
Sovyetler Birliği‘ninde desteğiyle 22 Ocak 1946 tarihinde mahşer günü gibi bir kalabalıkta Mahabad Kürt Cumhuriyeti ilan edilmiştir.
Mine Qazi (Eşi) şöyle anlatır o günü; ‘’Kadıların giydiği dini kıyafetle giderdi. Sadece Kürdistan Cumhuriyetini ilan ettikleri gün askeri renkli Kürt kıyafetleri (şal û şapik) giydi. Cumhuriyetin ilan edildiği günü hatırlıyorum. Çok iyi hatırlıyorum. Kışın ortalarıydı. Hava çok güzeldi, bayram havası vardı. Halk halaya durmuştu, davullar ve zurnalar çalıyordu.’’
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti yönetimleri aşiret önderlerinden seçmiş ve bunun nedeni ise aşiretlerin birbirlerine küs kalmamasını sağlamaktır. Ve görev dağılımı şöyledir;
Kürt şair Dildar tarafından yazılan ve Kürt milli marşı haline gelen Ey Reqîb marşı devletin resmi marşı olmuştur.
Aynı gün Kürdistan Millet Meclisi (KMM) Kürtçe dilini devletin resmi dili olarak kabul etmiştir. Cumhuriyetin bayrağı ise üstte kırmızı, ortada beyaz, altta yeşil, ortalarında devlet arması şeklinde belirlenmiştir. Bir süre sonra yayın organları kurulmuş. Kürdistan Gazetesi ve Radyoları kurulmuştur.
Eğitim zorunlu kılınmıştır. Herkes okumak zorundadır. Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti Fakir ailelerin çocuklarına para yardımı, giyecek ve ders kitapları verildi.(1)
Cumhuriyet Pîranşar , Naqada ve Ushnaviya şehirlerini kapsamaktaydı ve başkenti Mehabad şehriydi.
Şah güçleri, 16 Aralık 1946‘da Azerbaycan’ın başkenti Tebriz’i aldıktan bir gün sonra, Barzaniler‘in şehirde bulunmadıklarına emin olduklarında 17 Aralık 1946‘da savunmasız Mahabad’a girdiler. Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti Mahabad Kürt Cumhuriyeti 11 Ay ayakta kalabilmiştir.
Cumhuriyete katılmış olan Barzani Aşireti Nisan 1947‘de Kuzey Irak’taki Barzan‘a döndü. Irak hükûmeti Şeyh Ahmed Barzani‘yi yakalayarak hapsetti ve işbirlikçi suçlamasıyla Irak ordusundan dört subayı idam etti. Molla Mustafa Barzani ise Barzan bölgesinden kaçarak Aras Nehri’ne ulaştıktan sonra Sovyetler Birliği‘ne iltica ederek Bakü’ye gitti.
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti, Savunma Bakanı Seyfi Qazi ve kardeşi Sadri Qazi ile birlikte cumhuriyetin ilan edildiği Çarçıra Meydanında, 31 Mart 1947 tarihinde idam edilmişlerdir. Ayrıca Seyfi Qazi hayatı makalemizi de okuyabilirsiniz.
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti İdam edilmeden saatler önce bile biz Kürt halkını düşünüp bizlere o büyük ‘’Kürt Halkına Vasiyetim’’ adlı vasiyetini bırakmıştır.
“Bağışlayan ve Yüce Allah’ın adıyla…
Ey Kürt milleti;
Değerli kardeşlerim;
Zûlüm ve baskı gören halkım;
Ben ömrümün son saatlerini yaşıyorum. Allah aşkına artık biribirinize düşmanlık etmeyin, sırt sırta verin, zorba düşmana ve zalimlere karşı durun. Kendinizi düşmana bedava satmayın.
Azîz Kürt milletinin düşmanları çoktur, zorba ve acımasızdırlar. Her halkın, milletin başarı sembolü, birliktir, işbirliği ve dayanışmadır. Birliğini sağlamayan, uyumu olmayan her halk, her zaman düşmanın baskısına maruz kalır, ezilir.
Kürtler’in, yeryüzünde yaşayan öteki halklardan eksik bir yanı yoktur. Hatta siz yiğitliğinizle, fedakârlığınızla, baskıdan kurtulan halklardan daha ileridesiniz.
Düşman, işinin gerektiği kadarıyla sizi ister ve işi bittikten sonra size hiç acımaz, sizi hiç affetmez. Düşmanlarının baskısından kurtulan halklar da sizin gibiydiler, ama onlar kurtuluş için millî birliklerini sağlamışlardı. Yeryüzündeki tüm halklar gibi artık siz de ezilmeyin.
Birlik olursanız, millî birliğinizi sağlarsanız, biribirinizi kıskanmazsanız, kendinizi düşmana satmazsanız, siz de kurtulursunuz.”
Kaynaklar :
Sovyetlerin Oyunları Karşısında Kürdistan
Hükümeti/Newşirwan Mistefa Emin
Kürtler ve Kürdistan Tarihi
1946 Mahabad Kürt Cumhuriyeti/WilliamAegleton
Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kad%C4%B1_Muhammed
https://www.proleterdevrim cidurus2.org/2019/01/02/22-ocak-1946-mahabad-kurt-cumhuriyeti-kuruldu-2/
https://www.independentturkish.com/node/93156/ya%C5%9Fam/qazi-muhammed%E2%80%99-k%C4%B1z%C4%B1-dr-abdurrahman-kas%C4%B1mlo-6-ay-evimizde-sakland%C4%B1
https://tr.wikipedia.org/wiki/Mahabad_Cumhuriyeti
Argesizm
ETİKETLER
BENZER İÇERİKLER
OKUYUCU YORUMLARI
Qazi Muhammed ve Kürt Cumhuriyeti
News
6 Ocak 2023
Katliam
Haber
Komik
İlginç
Kürt Edebiyatı
Kürtçe Müzik
Şehir | İlçe | Köy
Kürt Sineması
Yorum Yaz