İhsan Nuri Paşa’nın Motosikletli Ölümü

Ahmet Kizil

Ağrı dağı isyanları esnasında adından çokça söz ettiren İhsan Nuri Paşa hakkında bilgiler aktaracağımız bu yazımızda İhsan Nuri Paşa’nın Motosikletli Ölümü üzerine duracağız. Bu makalede İhsan Nuri Paşa ölümü, İhsan Nuri Paşa nereli ve İhsan Nuri Paşa ne zaman öldü gibi bir çok soruya cevap bulabileceksiniz. Gelin hep beraber İhsan Nur Paşa kimdir? öğrenelim.

Yorgun geçen bir günün ardında kocaman bardağıma çayımı doldorup koltuğun üzerine şöyle bir kurulup televizyon seyredeyim dedim. Öyle de yaptım. Kuruldum koltuğa, ayaklarımı uzattım uzatmasına, sığmadı, geri çektim, olmadı, öylesine bırakıp arkama yaslandım. Kumandanın tuşlarına zarifçe dokundukça kanallar zıp zıp zıpladı. Hangisini seyredeceğime karar veremediğim için bakarak karar vermeyi denedim. Birden biz Kürtlerin kanallarının birinde takılıp kaldım. Şöyle burma bıyıklı, tıknaz ; teni açık bir sunucu, şahsiyetler diyor. Şahsiyetler oldum olası ilgi alanıma giriyor.

İçindekiler:

1 İhsan Nuri Paşa’nın Motosikletli Ölümü
- 1.1 Ağrı Eteklerinde İsyan
2 Ağrı İsyanları

İhsan Nuri Paşa’nın Motosikletli Ölümü

Sunucu konuştukça resimler gelip gidiyor kare kare ekranda. Bir resim ekrana mı takıldı ne, öylecene kaldı. Süzüyorum, çıkaramıyorum. Kim acaba diyorum? Nedense sunucu ellerini kaldırdı iki metre uzun dedi. Yine anlıyamadım. Tanıtılan şahsiyet Kürt olmasından daha da pür dikkat kesiliyorum. Bilincimi zorluyorum, iki metrelik Kürt şahsiyeti kim diye. Hayır bulamıyorum. Seyit Rıza, Şeyh Sait, Ali şer hayır hiç biri iki metre değil. İyicene kulak kabartıyorum sunucu anlattıkça anlatıyor, anlattıkça coşuyor, coştukça şahsiyette şekilden şekile giriyor.

Neyseki elleriyle büyük bir açı çizdikten sonra iki metre boyu vardı, bisiklet çarptı ve öldü Ihsan Nuri Paşa deyi verdi. Artık deyi mi verdi yoksa ağzından mı kaçtı bilemem. Bir tuhaf oldum. Demek ki bizim büyük bir şahsiyetimizi düşman orduları değil de, bisiklet öldürmüştü.

Derin bir acı içime aktı. Canım sıkıldı. Tarihe uzandım, acaba sunucu yanlış mı söyledi diye. Ihsan Nuri Paşa döneminde Kürdistan’a bisiklet gelmiş miydi? Bisikleti süren şahıs düşman mıydı? Bisikletle önce vurup sonra bıçakla mı yaralamıştı?Yoksa at arabasıyla çarpmıştı da Kürt tarihçiler ayıp olur diye mi bisiklete çevirmişlerdi? Bisikletin süratı neydi de adam öldürüyordu? Ihsan Nuri Paşa bisiklet çarpmasından öleceğini hiç düşünmüş müydü ? Dostları, sevenleri, peşinden yıllarca yürüyenleri bir bisikletle başa çıkamadın diye hayıflanmış mıydılar acaba. Daha fazla bilgi için Ermeni Bir Dengbêj Gulê yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Ağrı Eteklerinde İsyan

Ihsan Nuri Paşa, bir gün televizyonda bu sarsıcı kazanın tüm Kürt halkına duyurulacağını bilseydi acaba ne yapardı ? Acaba kendisine bisiklet yerine, hangi aracın çarpmasını isteyeceği sorulsaydı tercihi hangi araçtan yana kullanırdı? Acaba tarih yazıcıları bu bisiklet meselesini nasıl değerlendirmişlerdi ? Bu kazadan dolayı Kürtler puan yitirmişler miydi? Nuri Paşa’nın ailesi bu elim kazadan dolayı neler hissetmişti? Kürt tarihi bu talihsiz kazanın detaylarını yazacak mıydı? Kürtler resmi olarak bu kazayı kabulleniyorlar mıydı ? Kürt ihanetçileri bu kazaya çok sevinmişler miydi ? Sunucu neden bisiklet yerine at arabası deyi vermeyip, Nuri Paşa’nın az da olsa itibarını kurtarmamıştı? Yoksa sunucu da Nuri paşa’nın düşmanlarından birimiydi de böyle söyleyi vermişti milyonların önünde ? Neden hiç bir yazar bu yanlışlığı düzeltme gereği duymamıştı ?

Evet yüzlerce soruyu peşi sıra dizmek mümkündü. Oysa zevkle izliyordum programı. Nerden çıktı bu bisiklet meselesi? Canım sıkıldı, nefesim daraldı. Oysa ne güzel anlatıyordu sunucu. Sunucu anlatırken kendimi görüyordum. Sanki Ihsan Nuri Paşayı değil de beni anlatıyordu. Ama her şey bisiklet sözcüğüyle uçup gitti. Haydi neyse bisikleti söyledin, iki metrelik boyu 130 cm düşürseydi sunucu, bu denli etkilenmezdim. Küçücük birinin bisikletle ezilmesini mantık bir nebze kabullenebilirdi. Ya iki metreliği?

Ağrı İsyanları

Bir anda dalıp gittim. Rahmetli Ihsan Nuri Paşa ile Lenin’in fedaisi Kamo’yu karşılaştırdım bir an. Derin bir üzüntü duydum. Her ikisi de önemli şahsiyet. Biri Kürtlerin diğeri Rusların. Ikiside olmadık kazalarda yaşamlarını yitirmişler. Birine bisiklet, diğerine motosiklet… ikisinin de boyu uzun, biri 197 diğeri 195… Acı duyuyorum. Kamo’yu düşünüyorum. Rusyada yapılan en büyük soygunu o yapmıştı.

Yıllarca Alman cezaevlerinde yatmış, deli numarası yaparak kellesini kurtarabilmişti. Sonra…..evet sonrasında SSCB’ye dönmüştü. Lenin’e ben ne iş yapayım diye sormuştu. Artık soygun yapamayacağına göre, Lenin Kamo’ya sen şu eğitim işi ile ilgilen demiş, ama bu Kamo’nun hoşuna gitmemişti. Canı sıkılıyor Kamo’nun, Moskova sokaklarında turluyor amaçsız, isteksiz. Günlerden bir gün motorsiklet mi ona çarptı yoksa o mu motorsiklete çarptı bilinmez, ama bir motor çarpması sonucu hayatini yitirmiş. SSCB’nin en onemli gazetelerinden Pravda tabiki motor kazası deyip Kamo’nun ününe gölge düşürmemiş. Sadece çok önemli bir yıldız kaydı aramızda şeklinde duyurmuş haberi.(1)

Not:1893 Bitlis doğumlu olan ve Ağrı Dağı isyanlarını yöneten İhsan Nuri Paşa, 18 Mart 1976’da bir caddeyi karşıdan karşıya geçmek isterken, hızla gelen bir motosikletin çarpmasıyla ağır yaralanır. Bir hafta komada kalır. 25 Mart 1976 günü sabaha karşı saat 06.00 da efsanevi gerilla lideri, büyük Kürt yurtseveri İ. Nuri Paşa hayata veda eder. İran istihbarat örgütü SAVAK’ın baskıları altında bir grup Kürt yurtseverinin katıldığı mütevazı bir merasimle Behişt-i Zehra Mezarlığında defnedilir. Mezarının numarası; 9/ 58,12’dir.

Bazı Kürt çevreleri Paşanın ölümünün sıradan bir kazadan çok, planlı bir suikast sonucu olduğu inancındadır. Ayrıca Eşkiya Alişer’in Hayatı başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.

Kaynak : Oktay Yıldız – Gilidax

ETİKETLER