e
sv

Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları

Kürtler tarih boyunca içerisinde çeşitli Alim, Filozof ve Bilim adamlarını barındırmıştır. En son öne çıkan bir isim ise Koçer Birkar olmuştur. Bizler Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları başlıklı yazımızda Kürtlerin tarihte öne çıkardıkları önemli kişilikleri araştırarak sizlere sunacağız, böylece ilk Kürt bilim adamı, ilk Kürt filozofları gibi konulara değinerek istifade etmenizi sağlayacağız.
tarihte yer alan kürt bilginleri
avatar

Kundir

  • e 0

    Mutlu

  • e 0

    Eğlenmiş

  • e 0

    Şaşırmış

  • e 0

    Kızgın

  • e 0

    Üzgün

Kürtler tarih boyunca içerisinde çeşitli Alim, Filozof ve Bilim adamlarını barındırmıştır. En son öne çıkan bir isim ise Koçer Birkar olmuştur. Bizler Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları başlıklı yazımızda Kürtlerin tarihte öne çıkardıkları önemli kişilikleri araştırarak sizlere sunacağız, böylece ilk Kürt bilim adamı, ilk Kürt filozofları gibi konulara değinerek istifade etmenizi sağlayacağız.

Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları

İslamiyet’ten önce Kürtlerin çoğunluğu İran /Pers İmparatorluğunun resmi dini olan Zerdüştlük dinine mensup bulunuyorlardı. Bu din M.Ö. 660-583 yılları arasında yaşayan Zerdüşt tarafından yayılmıştı. Ayrıca Zerdüştlük, Med’ler zamanında lokal bir dinken Pers İmparatorluğu zamanında resmi dine dönüşmüştür. Sasani’lerin yıkılışına kadar da geçerli olmuştur.

Kürtler Nasıl İslam’a Geçti?

Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları makalemizin devamında Kürtler islama nasıl geçmiştir? sorusuyla devam ediyoruz. İslam dini 7. Yüz yılda ortaya çıkmıştır. Bu dönemlerde Kürtler, Pers İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu arasında parçalanmış şekilde yaşamlarını sürdürmekteydi. Hz.Muhammed’in davetine icabet ederek ilk Müslüman olan isimlerse; Caban el-Kurdi oğlu Meymun el-Kurdi ve Zozan adındaki kadın sahabe gibi önemli Kürt kişiliklerdir. Bu dönem Ömer bin Hattab dönemine yani 637-642 yıllarına denk gelir.

 İslam’ın Yayılışında Kürdistan Coğrafyası

Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları yazımızın devamında İslamın yayılışından sonra Kürdistan coğrafyası hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Günümüz Kürtlerinin çoğu Müslüman Sünniler ve Alevi ve Şii Kürtleridir. Sünni Kürtleriyse Şafii ve Hanefi mezhebindedir. Küçük bir azınlıksa Ezidil, Yahudi, Hristiyan ve Zerdüşt’ür. Zaman içinde İslam dinine geçen Kürtler, çok sayıda bilim insanı ve alim yetiştirir. Altın Çağı olarak anılan bu dönemde; İbn-i Salah el-Kurdî, Mübarek el-Mustevfi, Siraceddin Urmevi, Ahmed Eşnehi, Musa Kemaleddin, Ali İbnü’l-Esîr, Tacuddin Kurdi ve Fahreddin Ahlatî Abdussamed Babek, Ebu Abdullah el-Mukri, Bassami Kurdi, Ali Hariri, Macid el-Kurdi, İbnü’l Ezrak,Fahru’l-Nisa, Amidî, Şemseddin Şehrezuri, Ebu’l Fida, gibi çok sayıda İslam alimleri, edebiyatçı ve filozof yetişmiştir.

Örneğin Dinaveri; Kürt tarihini ve antropolojisini yapan ilk bilim adamıdır. Ensab el-Ekrad / Kürtler’in Kökeni adlı eseri bu çalışmasının önemli bir meyvesidir. Bassami Kurdi (9. yüzyıl), Abdussamad Babek (972-1019) ve Ali Hariri (1009-1080) gibi isimlerse ilk büyük Kürt şairlerindendir. Şemseddin Şehrezuri, önde gelen ilk tıp – bilim adamı aynı zamanda da İslam filozofudur. Ay üzerindeki Abulfeda krater’i adını ondan alır. Fahru’l-Nisa; ilk Kürt kadın İslam hadis bilginidir. Hattat Ali İbnü’l-Esîr, Cizre’li İbnü’l-Esîr ailesinden olan ortanca evlattır ve Müslüman ortaçağ tarihçisidir ayrıca ‘El-Kamil fi’t-Tarih’ eseri çok bilinir

İslam’ın Kürtler arasında yayılmasıyla birlikte çok sayıda camii, çeşme, medrese ve hastaneler inşa edilmeye başlar. Örneğin dönemimizde Türkiye’de yer alan Ebul Manucehr Camii Şeddadiler emiri olan Manucehr ibn Şavur’un eseridir.

tarihte yer alan kürt bilginleri

tarihte yer alan kürt islam alimleri

Kürt Medreseleri

Kürdistan’ın yeni bir medeniyetin kaynağı konumuna gelmesi, İslamiyetle tanışmasıyla olur. Buna bağlı olarak İlk Kürt medresesi de 10. Yüz yılda /950’de Doğu Kürdistan’da kurulmuştur ve Hamedan bölgesinde bulunmaktadır. Bu dönemde Selahaddin Eyyubî ; İslami ilimlerin okutulduğu eğitim medreselerine ağırlık vererek birçok bilim dalını da bu okullarda okutarak, aynı zamanda da Kürtçe’ye ağırlık vermiştir. Bu tarz eğitim algısının yaygınlaşmasıyla Kürtçe ağırlıklı eğitim -öğretim dili popülerleşmiştir.

Kürt Medreselerinde Okutulan Dersler

1 – Kur’an tefsir’i,

2 – hadis, fıkıh, mantık,

3 – kanun, miras hukuku,

4 – adet ilmi, astronomi, matematik

5 – felsefe ve tıp ilimleri idi.

O dönemlerde medreselerde eğitim verilirken, ders kitabı olarak Arapça yazılmış kitaplar, eğitmenler tarafından Kürtçeye çevrilirdi. Böylelikle Kürt dili de gelişerek güçlendi. Ayrıca her evden bir ya da iki çocuğun medresede okuma gerekliliği kanunu konulmuştu. Kürt talebelerin % 80’i erkek ve % 20’si kızdı.

En Önemli İlk Kürt Medreseleri

1 – Kızıl Medrese, Diyarbakır Sitrabas ve Aktepe medreseleri,

2 – Medresa Findika Botan, Medreseya Bêdarê,

3 – Norşin Medresesi, Mir Hesenê Weli medresesi,

4 – Van’daki Şikal,

5 – Bitlis Hizan’daki Xeyda Medresesi,

6 – Doğubeyazıt’taki Ahmed-i Hani medresesi,

7 – Van’daki Bediüzzaman Said Nursi (Horhor),

8 – Muş, Silvan, Tillo, Musul ve Zaho medreseleri

okuyucu yorumlarıOKUYUCU YORUMLARI

Sıradaki içerik:

Tarihte Yer Alan Kürt İslam Alim, Bilgin Ve Filozofları