Sitemizde ara ara paylaştığımız önemli Kürt şairleri konuları ile beraber bugün Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları başlıklı makalemizle sizlerleyiz. Bu makalemizde Ahmed Arifin hayatı başta olmak üzere Rênas Jîyan kimdir?, Melayê Batê Kimdir? ve Apê Musa kimdir? gibi soruların cevaplarına ulaşmanız mümkündür. Makalemiz sayesinde saydığımız şairlerle beraber Kürt edebiyatı yazarları arasında yer alan Cegerxwînin hayatı konusunda da bilgiler elde edebilirsiniz.
İçindekiler:
Kürt edebiyatı oldukça önemli eserlerin verildiği ve oldukça önemli akımlara sahip olan bir edebiyattır. Şiirde Kürt edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Kürtçe eserler geçmişten günümüze kadar birçok dilde çevrilmiştir. Özellikle Türkçe Kürt edebiyatının en çok çevrildiği diller arasındadır. Hatta bazı şair ve yazarlar Türk edebiyatında da önemli bir yere sahiptir. Şiirleri kadar şairleri de dikkat çekmektedir. Özellikle adı uzun yıllardır bilinen şairler bulunmaktadır. Kürt şairleri kişilikleri ile de dikkat çekmektedir. Kürt şairlerin hayat hikayelerine bakıldığı zaman oldukça zorlu günler geçirdikleri görülmektedir. Her ne kadar zor zamanlar geçirmiş olsalar da eğitime ve okumaya çok önem vermişlerdir. Yaşadıkları dönemlerde toplumsal kalkınmaya çok fazla önem vermişlerdir. Her daim yaşadıkları dönemde halkın aydınlığı ve gelişimi için önemli çalışmalar yapmışlardır. Çok zorlu şartlarda da olsa halkın kalkınması ve gelişmesi için çalışmalar yapmak için kurumların açılmasına katkı sağlayan şairlerde bulunmaktadır. Bazıları günümüzden çok eski zamanlarda yaşamış olsalar da günümüzde hala tanınmaktadırlar. Bu şairler sadece Kürt edebiyatında ve Kürt halkı tarafından değil birçok kültürde tanınmaktadırlar. Özellikle Ahmed Arif Kürt edebiyatının en çok tanınan şairleri arasında yer almaktadır. Başlıca Kürt şairleri;
olarak bilinmektedir.
Ahmed Arif şiirleri Kürt Edebiyatında önemli bir konuma sahiptir. Kürt şiirinin önemli isimlerinden Ahmed Arif Diyarbakır doğumludur. 23 Nisan 1927 tarihinde dünyaya gelmiştir. Annesi daha Ahmed Arif bebekken hayatını kaybetmiş ve erkenden annesiz kalmıştır. Ahmed Arif’in annesi hayatını kaybettikten sonra babası başka insanlarla evlilik yapmış ve Ahmed Arif üvey anneleri ile büyümüştür. Ahmed Arif 8 kardeştir. Bu kardeşlerin en küçüğü Ahmet Arif’tir. Ahmed Arif’in babası memurdur ve bu nedenle sürekli tayinleri çıkmıştır. Ahmed Arif oldukça zeki bir insandır. Zekası çocukken kendini gösteren Ahmed Arif okula başlamadan okuma yazma öğrenmiştir. Ahmed Arif’in okul hayatı farklı şehirlerde devam etmiştir. Şiir hayatının daha da yoğunlaştığı Afyon’da liseyi bitirmiştir. Üniversiteyi Ankara da okumuştur. Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları Okuduğu bölüm Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesidir. Fakat tutuklanmaları nedeni ile okulunu bitirme imkanı bulamamıştır. Gazetelerde çalışmış ve kitaplar yazmıştır. En önemli şiir kitabı Hasretinden Prangalar Eskittim adlı kitaptır. Kitapları çok fazla basılmasa da şiir kaseti oldukça fazla tutulmuştur. 2 Haziran 1991 de vefat etmiştir. Hayatını kaybetme nedeni de kalp krizi geçirmiş olmasıdır.
Kürt şairlerinden Cegerxwînin hayatı bu başlığımızda özetle anlatılacaktır. Mardin’de dünyaya gelmiş şairlerdendir. Cegerxwin şiir yazarken kullandığı ismidir. 1903 senesinde Hesar’da dünyaya gözlerini açmıştır. Çok küçük yaşta anne ve babasını kaybetmiştir. Bu nedenle ablası bakımını üstlenmiştir. Fakat ablası ve eniştesi çok fakir oldukları için bakamamışlardır. Çok küçük yaşta ırgatlık yapmaya başlamıştır. Daha sonra savaş nedeni ile ablası ve eniştesi geçimlerini sağlayamadığı için birlikte Suriye’ye göç etmişlerdir.
Cegerxwin her ne kadar çalışmak zorunda kalsa da okumaya da çok düşkündür. Okuma hevesi onun medrese öğrencilerine imrenmesine neden olmuştur. Okumaya o kadar düşkündür ki okula gitmeden başka öğrencilerin yardımları ile okumayı sökmüştür. Daha sonra okula başlamış ve çalışmayı bırakmıştır. Şiir yazarak ve bu şiirlerini yayımlatarak birçok insan tarafından tanınmaya başlamıştır. Cegerxwın kendi okumaya düşkün olduğu kadar okutmaya ve öğretmeye de oldukça düşkündür. Bu nedenle okul bile açmıştır. Siyasi görüş olarak sol kesim yanında yer almıştır. Sosyalizme oldukça düşkün ve bağlıdır. Kürt diline çok önem veren şair Suriye de Kürt kurumların açılmasını sağlamıştır. Daha sonra şair ilerleyen yaşına rağmen İsveç’e yerleşmek durumda kalmıştır. Şair 1984 yılında İsveç de vefat etmiş ancak Suriye de defnedilmiştir. Şairin kabri kendine ait evin bahçesinde bulunmaktadır. Daha sonra şairin hatıraları hem Kürtçe hem de Türkçe olarak yayınlanmıştır.
Melayê Batê Kimdir? günümüzde Şırnak’a bağlı olan Melaye Bate’nin doğduğu zamanlarda Hakkari’ye bağlı olan Bate köyünde dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi 1417 ölüm tarihi ise 1491’dir. Günümüzden çok eski zamanlarda dünyaya gelmiş olsa da hala bilinen ve tanınan şairler arasında yer almaktadır. Gerçek adı Hasan Ertuşi’dir. Şiir yazarken birçok şair gibi oda mahlas kullanmaktadır. Döneminde oldukça bilinen ve önemli bir yere sahip olan şairlerdendir. Eserlerinde Kürtçeyi kullanmasında ki ustalık oldukça dikkat çekmektedir. Eğitime çok önem vermektedir ve çok iyi hocalardan eğitim almıştır. Kürtçeyi kullanmasında ki ustalık nedeni ile bu şairi çok önemli bir yere getirmiştir. Şiirlerinde toplumsal konular dikkat çekmektedir.
Her zaman toplumun gelişmesi adına çalışmalar yapmıştır. Bu nedenle toplumun eğitilmesinin de çok önemli olduğunu düşünmüştür. Çalışmalarında toplumun eğitimi ve gelişimi ile ilgili konulara da önem vermiştir. Melaye Bate şair kimliğinin yanında din adamı kimliği ile de tanınmaktadır. Din adamlığı konusundaki bilgisi eserlerine de yansımaktadır. Eserlerinin içinde en önemli olan Mewlida Kurdi eseridir. Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları Diğer bilinen eserleri ise Divan ve Zembilifiroş Destanı isimli eserlerdir. Mewlida Kurdi eseri günümüze orjinalliğini koruyarak gelmiştir. Bu eserin bozulmadan günümüze kadar gelmesinde uzun yıllardır mevlit olarak okunmasından kaynaklanmaktadır. Dini törenler ve düğünler bu mevlidin sıklıkla okunduğu etkinliklerdir.
Apê Musa kimdir? Mardinli şairler arasında yer alan Ape Musa 1920 yılında dünyaya gelmiştir. Doğum yeri Mardin’in Nusaybin ilçesidir. Annesi Türkiye de oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu önemi ilk kez bir kadının muhtar olmasından kaynaklanmaktadır. Ailesi geçimini genellikle tarım ve hayvancılık işi yaparak sağlamaktaydı. Ape Musa üniversiteye kadar okumayı başarmış fakat üniversiteyi yarım bırakmıştır. Şark Postası ve Dicle Kaynağı adı verilen kaynaklarda şiirler yazmaya başlamıştır. Daha sonra idamla yargılanmaya başlamıştır. Af çıkması nedeni ile ceza evinden tahliye edilmiştir. Fakat daha bir çok kez ceza evine girmiştir. Ankara’dan Mardin’e kadar bir çok şehirde tutuklu kalmıştır. Hayatının uzun yılları ceza evinde geçmiştir. 1992 yılında ise bir saldırıya uğrayarak silahla vurulma sonucunda hayatını kaybetmiştir. Başlıca eserleri;
Rênas Jîyan şiirleri Kürtler arasında şevkle dinlenilen şiirler arasında yer almaktadır. Rênas Jîyanın hayatını kısaca anlatmak gerekirse Rênas Jîyan nerelidir sorusuyla başlayalım. Mardin’in Kızıltepe ilçesinde dünyaya gelmiştir. 1974 yılında hayata gözlerini açmıştır. Modern Kürt edebiyat akımına öncülük etmektedir. Modern Kürt edebiyatının önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Kendi eserlerinin editörlüğünü de yine kendisi yapmaktadır. Hakkın da pek fazla bilgi bulunmayan Renas Jiyan Kürt şiirinin önemli isimleri arasında yer almaktadır. Renas Jiyan kısa süre önce evine yapılan bir baskın sonucunda göz altına alınmış ve serbest kalmıştır. Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları devamında Renas Jiyan şiirlerinden birkaçını paylaşarak makalemizi sonlandıralım. Rênas Jîyanın eserleri Dieşiya, Mexzena Xwine, Janya, Çiruskizm, Dİ Tuwalete De isimli eserlerdir. Kürt şairleri içinde oldukça sevilen şairlerdendir.
Ozan Deniz Sarıtop Kimdir? Ozan Deniz Sarıtop, Diyarbakır doğumlu Kürt şairlerindendir. 5 Mart 1982 yılında dünyaya gelmiştir. Ozan ismi şiir yazarken kullandığı mahlasıdır. Genel de halk tarafından Kral Pasuri olarak bilinmektedir. Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları Ozan Deniz Sarıtop’un eğitim hayatı hakkında fazla bilgi olmamakla birlikte liseyi Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde bitirmiştir. Bütün eğitim hayatının da burada geçtiği bilinmektedir. Ozan Deniz Sarıtop şiirlerinin konusu genellikle ölüm ve yaşamdır.
Kürt Edebiyatının En Çok Sevilen Şairleri ve Hayatları
Yorum Yaz