Musa Anter Biyografisi – Musa Anter Neden ve Nasıl Öldü?

Kundir

Paylaş

Paylaş

0 Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

• 0

  Mutlu

• 0

  Eğlenmiş

• 0

  Şaşırmış

• 0

  Kızgın

• 0

  Üzgün

Musa Anter hayatı hakkında bilgiler vermek istediğimiz Musa Anter Biyografisi başlıklı yazımızda Musa Anter nereli, Musa Anter nasıl öldü ve Musa Anter eserleri gibi bir çok konu hakkında bilgi elde edebileceksiniz. Kürt şair ve yazarların hayatlarını daha önce sitemizde bolca paylaşmıştık. Şimdi de Kürt siyasetçilerin hayatını aktarırken Musa Anter’e değinmeden anlatmak istemedik. Gelin hep beraber Musa Anter kimdir? öğrenelim.

Musa Anter Biyografisi

Musa Anter’in doğum tarihi tam olarak belli olmamakla beraber büyüklerinin dediğine göre “Berfa Sor” veya “Ermeni katliamı“ zamanında Ziwinge(Eskimağara) denilen yerde dünyaya gelmiştir. Bu bilgilere dayanarak baktığımızda ise tahmini olarak 1915 veya 1917 yılları arasında doğduğu belirtilir. Musa Anter’in kardeşlerine baktığımızda ise kendisinden büyük bir ablasının olduğunu görürüz. Musa Anter’in ablası dışında bir kız çocuk daha dünyaya geliyor ama hastalıktan dolayı vefat ediyor. Musa Anter’in annesi erkek oğlan doğurmak isteyince Kürtler arasında meşhur türbelerden biri olan Sultan Şeyhmuz’a gidip dilekte bulunur. Annesinin dua ve adakları neticesinde Musa Anter hayata gözlerini açar. Annesi tüm bu çabalardan ötürü oğlunun adını ayrıca Şeyhmus olarak belirtir. O dönemlerde yeni yeni yürürlüğe giren Soyadı kanunu dolayısıyla soyadı da Elmas olarak belirlenilir.

Şeyhmus Elmas olarak bilinen bu çocuk belli bir zaman geçtikten sonra adını ve soyadını değiştirir ve Musa Anter yapar. Musa Anter Biyografisi Anter adını nerden almaktadır? diye bir soru yönelttiğimizde Musa Anter’in Babasının adı Anter olması hasebiyle soyadı olarak babasının adını kullanır, ayrıca Musa Anter’in annesinin ismi ise Fasla’dır. Musa Anter’in aşireti hakkında araştırmalar yaptığımızda ise kendisi aile olarak soy ağacını şu şekilde belirtir :

Botan aşiretinin, Temikan kolunun, Mıhoteze dalının Anter ailesindeniz.

Musa Anter Ailesi ve Kardeşleri

Beş kardeş olarak büyürler. Musa Anterin kardeşlerinin isimleri ve yaş sıralamasına göre şu listeye bakabilirsiniz:

• Hanse
• Musa
• Hasan
• Wetha
• Yusuf

Musa Anter’in kardeşi Yusuf 1958 senesinde askerlikte hastalanır ve zatürre hastalığına yakalanır. Bu hastalığın ileriye taşınması ile vereme dönüşür ve hayatını kaybeder. Musa Anter’in kardeşi Hasan ise kansere yakalanır ve 1975 yılında kansere yenik düşerek hayatını kaybeder. Musa Anter’in kardeşlerinden biri olan Hanse ise 2003 yılında hayatını kaybeder.

Musa Anter’in hayatına baktığımızda küçüklükten beri zorlu bir hayatla karşılaştığını görmekteyiz. Bir çok kardeşini kaybetmesiyle ve babasının küçük yaştayken yatalak duruma düşmesinin ardından Musa Anter ailesine bakmak zorunda kalır. Ayrıca Musa Anterin annesi de ev işlerine bakmakla beraber aynı zamanda Muhtardır. Ziwinge köyünün muhtarlık görevini yürütür. O dönemde köye gidip gelenlerin çok olmasından dolayı Musa Anter’in annesi oğlu Türkçe öğrenip tercümanlık yapsın diye Musa Anter’i okula kaydetmek ister. Okula başlayan Musa Anter kısa sürede başarılı bir öğrenci olur ve sınıfı birincilikle bitirir. Ayıca Qazi Muhammed Hayatı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Musa Anter ilkokulu bitirdikten sonra o dönemlerde yapılan “Okula devam” sınavlarına girerek okuluna devam etmek ister fakat annesi oğlunun tercümanlık yapacak kadar Türkçe bildiğini düşünerek daha fazla okumasını istemez. Öte yandan Musa Anter okulu kazandığını bir gün Nusaybin’de helvaya sarılmış gazete kağıdından adını görerek öğrenir. Ve ismini gazetede gördükten sonra bu duruma çok sevinir.

Gazetede adını gördükten sonra annesini ikna eden Musa Anter böylece Gerçüş’te de bir dönem okumaya başlar. Mardin’de yatılı olarak ortaokulu bitirir ve lise için tekrar sınava girer ve liseye giriş sınavını da kazanarak Adana’da yatılı olarak liseye başlar. Musa Anter ilk olarak Adana’da okul okurken bir kooperatif kurar. Çalışkan yönünü Lisede de sürdüren Musa Anter kısa bir süre sonra Adana’daki lisede de Okulun başarılı öğrencileri arasında girer.

Musa Anter Biyografisi Adana’da lise okurken o dönemlerde Seyit Rıza olayları yaşanır ve o dönemde okulun öğrencilerinden biri Bese’ye küfür eder. Musa Anter bu küfre tahammül etmeyerek kendisi de Zübeyde’ye aynı şekilde küfür eder. Tüm bu olaylar neticesinde şikâyet üzerine Musa Anter ilk defa gözaltına alınır. Musa Anter’in gözaltında olduğu dönemlerde M. Kemal de Adana’ya gelir ve kendisine Musa Anter’in yaşadığı durumu ve sarf ettiği sözler aktarılır. Bu durumu öğrenen M. Kemal Musa Anter’in serbest kalmasını emreder.

Musa Anter Biyografisi lise eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul’da üniversite okumaya karar verir. Musa Anter liseyi tamamladıktan sonra İstanbul’da Edebiyat fakültesine kaydını yapmaya başlar ve bir yıl İstanbul’da okumaya başlar. Musa Anter üniversite yıllarında bir çok siyasetçi ve Kürt yazarla tanışır onlardan biri de Faik Bucak’tır, onlar hukuk fakültesinde okumaktadır ve arkadaşlarının isteği üzerine hukuka başlar. Üç sene sınıfını birincilikle bitirir son sene birinciliği haksız olarak elinden alındığı için okulu bitirmeden ayrılır. Arkadaşlarıyla birlikte Kürt özgürlük mücadelesi için kırmızı, yeşil, sarı ve beyaz kumaşları bir araya getirerek ve tabancaya sararak ellerini üzerine koyarak ant içerler. Musa Anter ayrıca bir süreliğine Dicle- Fırat talebe yurdunun müdürlüğünü yapmıştır. Dicle – Fırat talebe yurdunda olduğu dönemlerde ayrıca medrese mezunu kişilerle tanışır. İleride kayınpederi olacak Abdurrahim Zapsu ile tanışır. Hatıralarım adlı kitabında bu ilişkilere yer vermiştir. 1944 yılında Zapsu’nun küçük kızı Ayşe Hale ile evlenir. (1)

Musa Anter Hayatı

Hale hanım Alman Lisesi ikinci sınıfından ayrılarak evlenir. 18.08.1945 de oğlu Anter, 18.10.1948 de kızı Rahşan ve 30.03.1950 de oğlu Dicle dünyaya gelir. Şark postası ve Dicle Kaynağında yazılar yazmaya başlar. Çok partili sisteme geçilmiş ve  umutlar tazelenmişti. Ama zamanla bununda yalnız umut olduğunu fark etmişlerdi. 1956 yılında Gelibolu’da yedek subay olarak askerliğini yaptı. 1958 de hem kayınpederini ve hem de küçük kardeşini kaybetti.

Sonrada  Diyarbakır’a gitti. Orada Turistik otelin müdürlüğü yanında bir ilaç firmasının temsilciliğini yaptı. Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu  ile birlikte çalışmalar gerçekleştirdi. İleri Yurt gazetesini çıkardılar. Gazetede seneler sonra Kürtçe olarak yazdığı Qimil şiiriyle Türkiye gündemine damga vurdu. 1959 senesinde Diyarbakır’da yakalanarak İstanbul’a getirildi.

Harbiye cezaevinde ki hücreye konuldu. Böylece tarihte 49’lar olarak geçen dava başlamış oldu. 50 kişilik gruptan Emin  Batu vefat edince 49 kişi kalırlar ve dava bu adı alır. İdamla yargılandılar ama 27 Mayıs askeri darbesiyle affa uğradılar. Cezaevinde, Birina Reş tiyatro eserini ve Kürtçe-Türkçe, Türkçe-Kürtçe sözlüğünü yazdı. Cezaevinden çıktıktan sonra Deng dergisini Medet Serhat ve Ergün Koyuncu ile beraber çıkardılar. Deng de kısa bir süre sonra kapatıldı ve yargılandılar. Barış Dünyası ve Yönde yazmaya başladı. 1963 Haziranın da tekrar cezaevine girdi ve 23 ler davası başladı. Mamak, Sultan Ahmet ve Balmumcu cezaevlerinde yattı. Cezaevi çıkışında Türkiye İşçi Partisinde görev yaptı. 1965 seçimlerinde Mardin’den aday oldu ama son anda aday değişikliği yüzünden bağımsız olarak seçimlere girdi.

Musa Anter Biyografisi 1967 yılında ilk hükmü gerçekleşti ve Çanakkale’ye bir yıllık sürgüne gönderildi. Burada 38 nolu hücre kitabının çalışmaları otel odasında kayboldu. Çanakkale sonrası Suadiye’de ki evinde yaşamaya devam etti. DDK onun kurucuları arasında yer aldı. 12 Mart 1971 de tekrar cezaevine girdi ve Seyrantepe askeri cezaevinde 3 yıl kaldı. Cezaevinden çıktıktan sonra Akarsu’ya yerleşti.

Musa Anter Neden Öldü?

12 Eylül 1980 de Nusaybin cezaevine kondu. Kısa bir süre sonra çıkartıldı. Yazım hayatına tekrardan 1985 senesinde başladı. Vaka-i Name yi yazar. 1988 senesinde Dragos’ta ki evine yerleşti. Tewlo, Azadiye Welat, Rewşen ve Gündem dergi ve gazetelerinde Kürtçe, Türkçe makaleler yazdı. 1988 de kurulan Halkın Emek Partisinde kurucu olarak yer alır.  90 lı yılların başlarında kurulan MKM ve Kürt Enstitüsünün kurucuları arasındadır.

Musa Anter Biyografisi 20 Eylül 1992 yıında Diyarbakır’ın Seyrantepe mahallesinde devlet içindeki derin güçler tarafından katledildi.

Musa Anter Kitapları  

• Qimil (Kımıl)
• Birina Reş (Kara Yara)
• Kurdi- Turki
• Türkçe- Kürtçe sözlük
• Vaka-i Name
• Tewlo
• Çınaramın
• Fırat
• Marmaraya Akar
• Hatıralarım (iki cilt tek kitap haline geldi).

Musa Anter Biyografisi hakkında bilgiler paylaştığımız bu yazımızın sonuna gelirken ayrıca Kürt ünlüler hakkında bilgiler paylaşmaya devam edeceğiz. Sitemizde daha önce paylaştığımız Evdalê Zeynike Hayatı başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.