Tarihe Damga Vuran 5 Kürt Yazar

Kundir

Kürtler tarih boyunca birçok konuda başarılı işlere imza atmışlardır. Bilim, sanat ve müzikle yakından ilgilenen Kürtler, matematik, fen bilimleri, din ve daha birçok alanda yazılar da yazmışlardır. Yazdıkları bu yazılar kimi zaman yöreye bağlı kalmış kimi zamanda evrensel kitlelere ulaşmışlardır. Bu kitleler sayesinde birçok Kürt yazar kendini ülkeye ve dünyaya tanıtma şansı yakalamıştır. Bunların dışında kendini tamamlayamamış birçok Kürt yazar da vardır. Bu yazarlar genelde bulundukları yöreden dışarı çıkamamışlar ve eserlerini tanıtma imkanı yakalayamamışlardır. Şimdi tarihe damga vuran 5 Kürt yazarı inceleyeceğiz.

İçindekiler:

1 Tarihe Damga Vuran 5 Kürt Yazar

Tarihe Damga Vuran 5 Kürt Yazar

Bediüzzaman Said Nursi

Bediüzzaman Said Nursi 1878 yılında Bitlis’in Nurs köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Mirza, annesinin adı ise Nuriye’dir. 15 yaşında medreseye giderken hocası tarafından Bedîüzzamân lakabı verilmiştir. Bediüzzaman lakabının anlamı zamanın eşsizidir. Bu lakabı isminde taşımaktadır. Çok küçük yaşlarda ilme ve dine duyduğu ilgi onu çok büyük bir insan yapacak ve iyi yerlere getirecektir.

Yaşamı boyunca sahip olduğu temel gaye bir Doğu Anadolu’da üniversite kurarak ilme, dine, sanata ilgili nesiller yetiştirmekti. Bu fikir doğrultusunda köyünden ayrılarak İstanbul’a geldi ve birçok girişimlerde bulundu. Hedeflerini gerçekleştirebilmek adına İstanbul’un yanı sıra Bitlis, Van, Ağrı, Siirt ve Mardin’de bulundu.

İstanbul’a geldiği dönemlerde ülke sıkıntılı dönemlerden geçmekteydi. İstanbul’da bulunduğu dönemlerde 31 Mart vakası gerçekleşti. Bediüzzaman Said Nursi bu vakaya karışmamış tam aksine isyancılara karşı direnmiştir. İsyancıları bu işten vazgeçmeleri için ikna etmeye çalışmıştır. Ancak isyan bastırıldıktan sonra üzerine atılan bir iftira sonucunda tutuklanmıştır. Kısa zaman sonra suçsuzluğu ispatlanmış ve serbest bırakılmıştır.

Devletine bağlı bir insan olan Bediüzzaman Said Nursi 31 Mart olayında gösterdiği özveriyi Birinci Dünya Savaşında da sergilemiş ve Doğu Cephesine 1914 yılında Milis Alay Komutanı olarak atanmıştır. Birinci Dünya Savaşında Ruslar tarafından esir alınmıştır. Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktığı sıralarda ise kargaşadan yararlanarak kaçmıştır. Çeşitli güzergahlar izleyerek 1918 yılında İstanbul’a geri döner. İstanbul’a döndükten sonra o zamanın Diyanet İşleri Başkanlığı görevini yapan “Darü’l-Hikmeti’l-İslamiye”de 4 yıl görev yaptı.

Bediüzzaman Said Nursi Eserleri

Çok büyük bir yazar olan Bediüzzaman Said Nursi yazdığı eserler ile halkı bilinçlendirmiştir. Birçok öğrenci onun kitaplarını okuyarak yüksek mertebelere gelmiştir. Bediüzzaman Said Nursi’nin yazdığı en önemli eserler;

Külliyat
Münazarat
Muhakkemat
Sunuhat
Tuluat
İşarat
Divan-ı Harb-i Örfi

Süleyman Çelebi

Kürt asıllı olan Süleyman Çelebi Bursa’da doğmuştur. Doğum tarihi net bir şekilde bilinmese de 1300-1400 yılları arasında doğduğu düşünülmektedir. Hayatını kitap yazmaya ve dine adamış bir zat olan Süleyman Çelebi, yaşadığı yıllarda birçok devlet adamı ile iletişimde olmuş ve onlara yol göstermiştir. Yazdığı kitap ve şiirlerle insanları bilinçlendirmiş ve hayattan nasıl dersler çıkarılması gerektiğini anlatmıştır.

Süleyman Çelebi mektep ve tasavvuf eğitimini Bursa’nın ileri gelen alimlerinden almıştır. Çok verimli bir eğitim hayatı geçiren Süleyman Çelebi sadece yazarak değil farklı kurumlarla çalışarak da topluma yol gösterici olmuştur. Cami imamlığı ve Dîvân-ı hümâyûn imamlığı yapmıştır. Bu sayede birçok devlet adamı ile tanışma fırsatı bulmuştur.

Süleyman Çelebi Eserleri

Süleyman Çelebi’nin en çok bilinen eseri “Vesiletün Necat”dır. Bir diğer adı ise Mevlid’dir. Bu eserinde nazmı ustalıkla kullanması birçok alim ve devlet adamının beğenisini kazanmıştır. Yazdığı diğer eserlerin Timur tarafından yaktırıldığı ya da yok ettirdiği düşünülmektedir. Ancak bu bir ihtimaldir ve kesinleşen bir kayıt yoktur. Süleyman Çelebi’nin ölüm tarihi de tam net değildir ama kimi uzmanlara göre 1422 yılında Bursa’da vefat etmiştir.

Yaşar Kemal

Yaşar Kemal Kimdir? sorusuyla başlayalım 6 Ekim 1923 yılında Osmaniye’de doğmuştur. Kürt Kökenli roman, öykü yazarı ve senaryocudur. Yaşar Kemal 140’dan fazla eser yazmıştır. Eserlerini yazarken doğup büyüdüğü çevrenin yanı sıra Anadolu insansının çabasını, çilesini göz önüne alarak yazmıştır. Ayrıca eserlerinde sıklıkla efsane ve masallardan yararlanmıştır. PEN Yazarlar Derneğinde çok aktif bir rol oynamıştır. Yaşar Kemal, Nobel Edebiyat Ödülüne aday gösterilen ilk Türk yazardır.

Yaşar Kemal’in ilk kitabı bir roman olan İnce Memed’dir. Bu kitap Klasik Türk Romanları arasında en çok okunan eserlerden biridir. Ayrıca İnce Memed 40 dile çevrilmiş bu sayede evrensel bir nitelik kazanmıştır. Çok iyi eğitim kurumlarında eğitim görmemesine rağmen birçok yazardan daha başarılı bir konuma gelmiştir. Kendi eğitim hayatını ‘’Ben hayat okulundan mezun oldum’’ sözü ile tanımlamaktadır.

Yaşar Kemal’in içindeki insan, doğa ve hayvan sevgisi eserlerine sürekli olarak konu olmuştur. Ayrıca Yaşar Kemal’in söylediğine göre eserlerine gizemli olaylar eklemek onun için vazgeçilmez bir temadır. Birkaç eserinde de Anadolu’nun örf, adet, müzik ve folkloru da konu olmuştur. Halkın içinden gelmesi onu diğer yazarlara göre daha samimi yapmıştır.

Yaşar Kemal’in Eserleri

Yaşar Kemal Röportajları:
-Yanan Ormanlarda Elli Gün
-Çukurova Yana Yana
-Peri Bacaları
-Bunların hepsini Bu Diyar Baştan Başa
-Allahın Askerleri
-Röportaj Yazarlığında
-Çocuklar İnsandır

Yaşar Kemal Hikâyeleri:
-Pis Hikaye
-Bebek, Dükkancı
-Memet ile Memet
-Sarı Sıcak

kürt olan yazarlar

Yaşar Kemal Romanları:
-İnce Memed
-Teneke
-Höyükteki Nar Ağacı
-Ortadirek/Dağın Öte Yüzü 1
-Yer Demir Gök Bakır/Dağın Öte Yüzü 2
-Ölmez Otu/Dağm öte Yüzü 3
-Demirciler Çarşısı Cinayeti
-Yusufçuk Yusuf
-Yılanı Öldürseler
-Al Gözüm Seyreyle Salih
-Kuşlar da Gitti
-Deniz Küstü
-Yağmurcuk Kuşu
-Kale Kapısı
-Kanın Sesi
-Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana
-Karıncanın Su İçtiği (2002)
-Çıplak Deniz Çıplak Ada / Bir Ada Hikayesi
-Tek Kanatlı Bir Kuş

Yaşar Kemal Denemeleri:
-Ağıtlar
-Taş Çatlasa
-Baldaki Tuz
-Gökyüzü Mavi Kaldı
-Ağacın Çürüğü
-Sarı Defterdekiler
-Ustadır Arı
-Zulmün Artsın

Yaşar Kemal Çevirileri:
-Ayışığı Kuyumcuları

Musa Anter

Musa Anter Kimdir? sorusuyla başlayalım. 1920 yılında Mardin Nusaybin’de doğmuştur. Halk arasında Musa Amca olarak da bilinmektedir. Musa Anter, Kürt yazar, şair ve gazetecidir. İlköğretimini doğduğu yer Mardin’de, ortaokulu ve liseyi ise Adana’da okudu. Üniversite eğitimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde tamamladı. Annesi ülkemizde muhtarlık yapan ilk kadınlardan biridir.

Dersim isyanı sırasında eylemlere katılmaktan gözaltına alındı. Gözaltına alınma sebebi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’a küfretmekti. O yıllarda İstanbul Üniversitesinde okuyordu. 45 gün gözaltında kaldı.

Üniversite yıllarında tanıştığı Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu ile birlikte Yurt Gazetesini çıkardı ve aktif yazarlık hayatına bu şekilde başlamış oldu. İlk Kürtçe şiiri ‘’Qimil / Kımıl” sebebi ile 49’lar davasında idam cezası ile yargılandı. Yargılama sürecinde 27 Mayıs darbesi gerçekleşti ve aftan yararlanarak serbest kaldı. Bu süreçten sonra 23’ler davasından cezaevine girdi ve güvenlik nedeni ile birçok farklı cezaevinde yattı. 23’ler davasında ceza almasının sebebi Kürtçülük propagandası yapmaktı. Musa Anter, Devrimci Doğu Kültür Ocakları, Halkın Emek Partisi, Mezopotamya Kültür Merkezi ve İstanbul Kürt Enstitüsü‘nün kurucularındandı.

Musa Anter, JİTEM tarafından 20 Eylül 1992’de Diyarbakır’ın Seyrantepe mahallesinde öldürüldü. Musa Anter’i öldüren vatana ve millete bağlılığı ile tanınan Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım’dır.

Mehmed Uzun

Mehmed Uzun, Modern Kürt Edebiyatının kurucularından biridir. 1953 yılında Şanlıurfa, Siverek’te doğmuştur. Hayatının bir döneminde İsveç’te yaşamıştır. Bu yüzden yabancı dilini çok geliştirmiştir. Yazdığı eserleri Türkçe, İngilizce ve Kürtçe formatlara çevirmiştir. Bu sayede de çok dilli ve çok kültürlü bir yazar olarak tanımlanmaktadır.

Mehmed Uzun, İsveç Yazarlar Birliğinde yöneticilik, İsveç PEN kulüplerinde ise aktif yazarlık yapmıştır. Yabancı dilde yazdığı birçok eser Türkçeye çevrilmiştir. Denemeleri çeşitli dergi ve gazetelerde yayınlanmıştır. Mehmed Uzun, ‘Aşk Gibi Aydınlık-Ölüm Gibi Karanlık’ ve ‘Nar Çiçekleri’ adlı eserleri yayınlamasından sonra yargılanmıştır. Ancak kısa zaman sonra beraat etmiştir.